Taiyaki - 鯛焼き có hình dạng con cá, được làm từ bột bánh tương tự như bột bánh waffle hoặc bánh crepe, nướng trong khuôn kim loại để tạo hình. Nhân bánh thường là đậu đỏ ngọt, nhưng nhân kem trứng và sô cô la cũng được yêu thích không kém.
Khi bánh chín, một con cá vàng nâu giống một con cá tráp biển ('Tai' trong tiếng Nhật) giòn xốp với nhân ngọt ngào thơm mùi đậu đỏ đặc trưng. Hình dạng độc đáo này vẫn được ưa chuộng cho đến ngày nay.
Tại Nhật Bản, bạn có thể tìm thấy taiyaki ở hầu hết mọi nơi. Có những cửa hàng chuyên bán taiyaki ở cả thành thị lẫn nông thôn, trong các lễ hội. Thậm chí có thể tìm thấy taiyaki ở các cửa hàng tiện lợi.
Taiyaki được cho là bắt nguồn từ Imagawa-yaki, một loại bánh được ưa chuộng vào thời Edo (1603–1868) được làm từ bột trong khuôn tròn sâu lòng, phần nhân là đậu đỏ ngọt azuki. Lần đầu tiên chúng xuất hiện ở quận Kanda của Tokyo vào thời kỳ Edo (1603-1867), sau đó trở thành món ăn nhẹ phổ biến và lan rộng khắp Nhật Bản.
Đến thời Meiji (1868–1912), một người đàn ông tên Seijiro Kobe chuyển đến Tokyo khi vào đại học và mở một quán ăn vào năm 1909, đặt tên là Naniwaya Sohonten bán món Imagawa-yaki.
Nhưng món ăn này khó có thể cạnh tranh với những cửa hàng bán món tương tự, nên Seijiro Kobe đã thử nướng nó theo nhiều hình dạng khác nhau, bao gồm cả hình con rùa và hình phi thuyền, nhưng khi ông nướng hình cá tráp biển thì lại cực kì được yêu thích. Nguyên nhân có lẽ là vì cá tráp biển đỏ được coi là biểu tượng của may mắn, tài lộc ở Nhật Bản và là một loại cá đắt tiền mà chỉ tầng lớp thượng lưu có thể thưởng thức, hoặc trong những dịp đặc biệt mới có thể mua được.
Đến đầu thời kỳ Showa, taiyaki đã lan rộng khắp Nhật Bản nhờ vào sự mở rộng của mạng lưới đường sắt và việc bán bánh tại các cửa hàng bách hóa. Sự nổi tiếng của taiyaki tăng vọt vào năm 1975, nhờ vào bài đồng dao Oyoge! Taiyakikun. Từ đó, taiyaki được yêu thích cho đến ngày nay, riêng cửa hàng của Seijiro Kobe làm ăn ngày càng phát đạt với khoảng 150 cửa hàng chỉ tính riêng ở Tokyo.
Sau Thế chiến thứ hai, nền kinh tế Nhật Bản bị ảnh hưởng nặng nề. Nhưng việc bán taiyaki đã trở thành một cách kiếm tiền nhanh chóng và ổn định, giúp những người đang gặp khó khăn có thể tiếp tục cuộc sống. Khi món ăn này trở nên phổ biến khắp nước Nhật, các phong cách và biến thể theo vùng miền bắt đầu xuất hiện.
Quá trình làm bánh taiyaki đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận đến từng chi tiết, từ khâu lựa chọn nguyên liệu cho đến nướng bánh.
Đầu tiên, các thành phần tạo nên vỏ bánh như bột mì, đường, trứng và sữa được lựa chọn kĩ càng, trộn đều với nhau để tạo thành hỗn hợp mịn.
Tỷ lệ được điều chỉnh tùy theo mùa và nhiệt độ để đảm bảo bột luôn ở tình trạng tốt nhất. Sau đó, để bột nghỉ qua đêm, giúp bột có kết cấu ẩm và mềm.
Phần nhân thường được làm từ đậu azuki trồng ở Hokkaido, được nấu chậm để làm nổi bật hương vị tự nhiên của đậu.
Làm nóng khuôn hashimono, quét dầu hoặc bơ vào khuôn bánh để chống dính. Sau đó, đổ một lớp bột, gập khuôn lại để bột chín. Tiếp theo, cho đầy nhân trải dọc theo bánh và đổ thêm một lớp bột khác lên trên trước khi đóng khuôn lại. Thời gian nướng thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ và loại khuôn được sử dụng, nhưng những đầu bếp giàu kinh nghiệm sẽ dựa vào màu sắc, âm thanh và mùi thơm để xác định thời điểm hoàn hảo để lật bánh taiyaki.
Sau khi nướng xong, từng chiếc bánh taiyaki sẽ được cẩn thận lấy ra khỏi khuôn, và sẵn sàng phục vụ khách hàng. Món này thưởng thức ngon nhất khi vừa được lấy ra khỏi lò nên việc phải xếp hàng chờ là điều hết sức bình thường.
Trong những năm gần đây, xu hướng sử dụng bánh taiyaki với nguyên liệu cao cấp ngày càng thịnh hành. Những chiếc bánh taiyaki này thường có lớp vỏ ngoài mỏng, giòn với phần nhân làm từ đậu azuki chất lượng cao.
Ngoài ra, các phiên bản sáng tạo của taiyaki cũng xuất hiện, chẳng hạn như taiyaki croissant, sử dụng bột bánh sừng bò để tạo lớp vỏ ngoài xốp, và bánh sandwich taiyaki chứa các nguyên liệu như anko và bơ hoặc thịt nguội và phô mai.
Những biến tấu hiện đại của món ăn truyền thống này mang đến sự đa dạng cho loại bánh quen thuộc. Cùng điểm qua những phiên bản Taiyaki hiện đại ngày nay.
Kem Taiyaki hay taiyaki aisukurimu là món ăn phù hợp trong mùa hè oi ả. Phần vỏ taiyaki được làm ngay tại chỗ trong một khuôn hình cá xoay tròn cỡ lớn với hình dạng hơi khác biệt. Miệng cá há rộng, chờ đợi để đựng kem mát lạnh. Bạn có thể chọn hương vị kem mềm Nhật Bản như vani, matcha, phô mai, mè đen, sô cô la… Một số loại topping cũng được thêm vào như vụn bánh quy graham, kẹo M&M mini và mochi.
Thường được gọi là White Mochi Taiyaki hoặc đơn giản là White Taiyaki, đây là phiên bản mới hơn của taiyaki, trở nên phổ biến vào đầu những năm 2010. Bột bánh Taiyaki mềm và có kết cấu dai hơn so với bánh taiyaki truyền thống do được làm từ bột tương tự bánh mochi.
Bạn có thể kiếm loại bánh này ở những cửa hàng đặc sản hoặc đôi khi các cửa hàng tiện lợi cũng có bán. Mặc dù các lựa chọn nhân bánh sẽ tùy thuộc vào cửa hàng bạn mua, nhưng kem trứng là loại nhân phổ biến nhất.
Croissant Taiyaki là sự kết hợp giữa bánh croissant và bánh taiyaki. Thay vì sử dụng lớp bột truyền thống thì bột của croissant sẽ được dùng. Do tính chất của loại này sẽ là từng cục bột riêng biệt chứ không phải dạng lỏng nên hình dạng của bánh sẽ là hình chữ nhật, với hình cá nằm ở giữa. Khi bạn cắn vào một chiếc bánh croissant taiyaki, bạn cũng sẽ nhận thấy rằng bột được rắc thêm các tinh thể đường, để tạo thêm một lớp ngọt và giòn.
Loại đồ ăn vặt này được gọi là monaka: một loại bánh kẹo truyền thống của Nhật Bản, gồm những miếng bánh mỏng giòn xốp với nhân bên trong, thường là nhân đậu đỏ hoặc kem. Về hình thức, sản phẩm này gợi nhớ đến bánh taiyaki và thường bán dạng đóng gói, đông lạnh như kem.
Vì bánh có hình dạng con cá nên nhiều người Nhật vẫn luôn tranh cãi về việc nên ăn đầu cá hay đuôi cá trước. Đương nhiên, không có quy luật cho việc này, nhưng người ta cho rằng người ăn phần đầu trước sẽ là người lạc quan và vô tư, còn người ăn đuôi cá trước thì thường lo lắng, thận trọng và nhạy cảm.
