Ngay cả trong thời kỳ bế quan tỏa cảng, Nagasaki vẫn luôn nuôi dưỡng nền văn hóa độc đáo chịu ảnh hưởng của cả phương Tây và Trung Quốc gọi là “Wakaran” (和華蘭). Trong đó, “和 – Wa” (Hòa) là Nhật Bản, “華 – Ka” (Hoa) là Trung Hoa, và “蘭 – Ran” (Lan) là Hà Lan. Tóm lại, văn hóa Wakaran là sự pha trộn giữa Nhật Bản, Trung Quốc và Hà Lan, cho đến hiện nay vẫn còn hiện diện rõ rệt trong cuộc sống hằng ngày, thể hiện qua kiến trúc, ẩm thực cho đến lễ hội địa phương. Trong đó có thể kể đến sự kiện thường niên trọng yếu được tổ chức vào mùa đông – “Lễ hội lồng đèn Nagasaki” – vốn được cho là bắt nguồn từ lễ hội đón năm mới của Trung Quốc, hay lễ hội mùa thu truyền thống đã có 380 năm tuổi – “Nagasaki Kunchi”. Những lễ hội này đều mang màu sắc của sự giao thoa văn hóa, góp phần làm nên chất riêng khó có thể lẫn vào đâu của Nagasaki.
Theo tín ngưỡng dân gian Nhật Bản, trong tháng 9 âm lịch sẽ có 3 ngày quan trọng là 9, 19 và 29 được gọi là Sankunichi. Đặc biệt, ngày 9 tháng 9 được gọi là Choyo no Sekku (重陽の節句) hay Kiku no Sekku (菊の節句) theo cách tính của hệ thống Gosekku (五節句). Từ Kunichi (九日) ở đây có nghĩa ngày 9. Theo đó, các lễ hội mùa thu được tổ chức trong ngày 9 sẽ được gọi là O-Kunichi. Đồng thời, mùa thu cũng là mùa thu hoạch của nhà nông. Sau khi thu hoạch, người nông dân sẽ dâng lên các vị thần những sản vật ngon nhất để thể hiện lòng biết ơn. Do đó, ngày dâng phẩm vật cho thần linh được gọi là Kunichi (供日), đồng âm với cách gọi ngày 9. Từ Kunchi (くんち) trong lễ hội Nagasaki Kunchi được cho rằng có nguồn gốc từ hai giả thuyết trên.
Nagasaki Kunchi (長崎くんち) được tổ chức trong ba ngày 7, 8 và 9 của tháng 10 hàng năm. Người dân thành phố Nagasaki còn dành cho lễ hội này một tên gọi trìu mến khác là O-Suwa-san với ý nghĩa tôn vinh vị thần Ujigami của địa phương được thờ phụng tại đền Suwa. Từ năm 1634, nhằm chống lại trào lưu theo đạo Thiên chúa đang diễn ra tại đây, nhà cầm quyền Nagasaki đã ra sức ủng hộ việc phát triển lễ hội này bằng việc cho phép hai vũ nữ đến đền Suwa để dâng lên thần linh điệu múa Komai, một điệu múa trong kịch Kyogen. Từ đó, các khu dân cư trong thành phố bắt đầu tranh nhau thể hiện các điệu múa đặc sắc để dâng lên thần linh. Mỗi khu dân cư đều mang đến lễ hội những điểm đặc sắc nhất của khu vực mình thông qua một nghi thức gọi là Hono-odori (奉納踊). Hono-odori đã được công nhận là di sản văn hóa dân gian và trở thành điểm nhấn của lễ hội. Thành phố Nagasaki vốn có 77 phường được gọi là Cho (町) nhưng mỗi năm chỉ có từ 5 đến 7 phường, được gọi là Odori-cho (踊り町), luân phiên tham gia trình diễn trong lễ hội. Do đó, trung bình cách khoảng 7 năm thì một Odori-cho mới có dịp thể hiện nét đặc sắc của mình. Đây cũng là một điểm đặc biệt khiến lễ hội luôn tạo cảm giác mới mẻ, hứng thú cho du khách.
Có thể nói, với trọng tâm là các nghi lễ dân gian đặc sắc, Nagasaki Kunchi cũng như nhiều lễ hội địa phương khác, có thể khiến bất cứ người Nhật Bản nào cũng cảm thấy tự hào và càng thêm yêu mến quê hương đất nước. Bên cạnh đó, không thể phủ nhận rằng trong bối cảnh lịch sử hạn chế sự xâm nhập của văn hóa ngoại lai, Nagasaki Kunchi đã là một nỗ lực lớn của chính quyền Mạc phủ Tokugawa nhằm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong giai đoạn Nhật Bản buộc phải mở cửa giao thương với phương Tây cũng như các quốc gia khác trong khu vực. Để rồi trong thời đại ngày nay, những nỗ lực bảo tồn văn hóa truyền thống đó đã mang lại một kết quả tốt đẹp cho du lịch địa phương. Bởi vì khi đến với lễ hội Nagasaki Kunchi, du khách không chỉ bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp văn hóa Nhật Bản mà còn có thể tận hưởng nét văn hóa phóng khoáng và cởi mở của một cảng thị hòa bình và thân thiện.
Lễ hội Lồng đèn NagasakiBên cạnh Lễ hội Nagasaki Kunchi, Nagasaki cũng nổi tiếng bởi Lễ hội lồng đèn Nagasaki được tổ chức vào ngày 2 tháng 2. Vào thời gian này, sẽ có khoảng 15.000 chiếc lồng đèn rực rỡ sắc màu cùng các hiện vật khổng lồ sẽ được trang trí giữa trung tâm thành phố Nagasaki, tô điểm cho thành phố hoa lệ. Hằng năm, lễ hội thu hút khoảng 1 triệu lượt du khách đến tham dự. Vào kì tổ chức năm 2018, thành viên của nhóm idol nổi tiếng Keyakizaka46 là Nagahama Neru – vốn xuất thân từ Nagasaki – đã góp mặt trình diễn tại lễ hội này. Lễ hội lồng đèn Nagasaki” được cho là bắt nguồn từ lễ hội đón năm mới của Trung Quốc, nay đã được địa phương hóa và trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu của tỉnh Nagasaki.
Lễ hội Shoro-nagashiShoro-nagashi (精霊流し) là sự kiện văn hóa được tổ chức vào ngày 15/8 hàng năm ở thành phố Nagasaki, cũng là ngày chuẩn bị khép lại kì lễ Obon. Sau khi rước vong linh của người thân đã khuất trở về sum họp với con cháu vào ngày 13/8, đến ngày này, các gia đình sẽ cùng nhau tiễn đưa người quá cố về thế giới bên kia. Họ viết tên của người quá cố lên “con thuyền linh hồn” (shoro-bune) được trang trí bằng đèn lồng và hoa, khiêng diễu hành qua phố để đưa đến địa điểm “thả linh hồn” (cũng là ý nghĩa tên lễ hội). Từ chạng vạng chiều ngày 15/8, phố phường Nagasaki sẽ rộn ràng lên trong tiếng đốt pháo, tiếng chuông và tiếng hô vang. Tại nơi “thả linh hồn” – thường là bờ sông hoặc bến tàu, những chiếc thuyền sẽ được thả trôi lênh đênh ra biển. Song kể từ năm 1871, chính quyền thành phố Nagasaki đã cấm không cho thả thuyền thật ra biển vì vấn đề môi trường, nay chỉ còn là một nghi thức tượng trưng. Chỉ khi phong tục này lan rộng ra các thành phố cùng tỉnh như Shimabara, Saikai, Matsuura và Goto, người ta mới được chiêm ngưỡng vẻ đẹp lộng lẫy của những con thuyền nối đuôi nhau mất hút vào màn đêm thăm thẳm.
