Tiết Cốc Vũ của Nhật Bản có gì?

“Kokuu - 穀雨 - Cốc Vũ” là tiết khí thứ 6 trong 24 tiết khí của năm, là tiết khí cuối cùng của mùa Xuân, và thường diễn ra từ ngày 20/4 đến 5/5. Vào tiết Cốc Vũ trời trong xanh hơn, khí trời dần ấm nóng và người Nhật bắt đầu gieo hạt, trồng trọt.

Có một câu trong tiếng Nhật: “Harusame ga futte hyakkoku wo uruosu - 春雨が降って百穀を潤す” (Mưa xuân rơi, tưới cho trăm hạt) nói đến việc các loại hạt, ngũ cốc khác nhau được mưa tưới và phát triển tốt trong tiết Cốc Vũ. Ngoài ra, các loài hoa theo mùa như hoa tử đằng, hoa tulip dường như thi nhau nở rộ trong thời điểm cuối tháng tư đến đầu tháng năm.

Harusame – mưa xuân

“Harusame - 春雨” chỉ những cơn mưa nhẹ nhàng và trong trẻo, như những hạt ngọc trời rơi xuống cỏ cây, mang theo nhiều dưỡng chất. Những cơn mưa mùa này tốt cho mùa màng và tinh thần con người cũng được gột rửa thêm tươi mới, thuần khiết.

Người Nhật còn có các từ chỉ mưa mùa xuân như: “shunrin - 春霖” (mưa dai dẳng nhiều ngày), “harushigure - 春時雨” (mưa bất chợt).

Fuji - Hoa tử đằng

“Noda fuji - 野田藤” (hoa tử đằng bản địa của Nhật) bắt đầu ra hoa vào thời điểm cuối tháng tư, đầu tháng năm. Đây là loài cây có nguồn gốc từ Nhật Bản, được trồng phổ biến trên giàn hoặc dùng làm bonsai. Những bông hoa tím tỏa hương thơm ngọt ngào, dịu dàng.

Chúng thường được đề cập trong các văn học cổ đại như Kojiki (Cổ sự ký), tuyển tập thơ “Manyoshu - 万葉集” (Vạn diệp tập) và “Genji Monogatari – 源氏物語”. Các nhà thơ đã mô tả những cụm hoa đung đưa trong gió xuân là “sóng hoa tử đằng”. Loài hoa này còn được gọi một cách thơ mộng là “futakigusa - 二季草” (loài hoa hai mùa) vì ra hoa từ mùa xuân đến mùa hè.

Công viên hoa Ashikaga, tỉnh Tochigi, nổi tiếng với loài hoa tử đằng khổng lồ hơn 160 năm tuổi và có diện tích khoảng 2.000m². Dân du lịch khắp thế giới ắt hẳn ai cũng nghe đến những giàn hoa tử đằng rũ dài, có sức quyến rũ lạ kỳ.

Hoa Tulip

Tại các khu vườn trong nhà và công viên, hoa tulip nở rộ với trăm ngàn sắc màu. Tỉnh Niigata nổi tiếng với những người trồng trọt mát tay. Những năm gần đây, họ nhân giống, chọn lọc và phát triển một loạt các màu sắc và hình dạng hoa tulip mới.

Xem thêm: Vẻ đẹp của hoa Tulip tại Nhật.

Hoa mẫu đơn

Hoa mẫu đơn – du nhập từ Trung Quốc vào Nhật Bản - đã được nhân giống qua nhiều thế kỷ, tạo ra các giống cây cảnh chất lượng. Hoa mẫu đơn mùa xuân nở vào tháng tư và tháng năm. Ngôi chùa Hasedera ở tỉnh Nara có hơn 7.000 cây mẫu đơn với khoảng 150 giống được chăm sóc kỹ lưỡng.

Oborozukiyo – Đêm trăng huyền ảo

Người Nhật gọi những những đêm xuân với ánh trăng bị che khuất một phần bởi sương mù là “oborozukiyo - 朧月夜”. Vào tiết Cốc Vũ, đây là một hiện tượng phổ biến, vì vậy thuật ngữ này được dùng để ngầm chỉ mùa xuân trong thơ ca và đồng dao.

Hachijuuhachiya - Đêm thứ tám mươi tám sau ngày lập xuân

Tính từ thời điểm “risshun – 立春” (Lập Xuân), “hachijuuhachiya - 八十八夜” là một dịp quan trọng. Hán tự của số tám (八) được tin là mang đến điềm lành vì có hình dạng quạt xếp đang mở – tượng trưng cho sự rộng mở, thịnh vượng. Thông thường, sự lạnh lẽo, sương giá kết thúc vào khoảng thời gian này, nông dân bắt đầu gieo hạt, thu hoạch chè trong ngày nắng ấm.

Thu hoạch trà

Uống nước trà thơm ngon từ lá trà mới được thu hoạch vào hachijuuhachiya được cho là mang lại sự trường thọ. “Chatsumi - 茶摘み” có nghĩa là hái trà, là bài hát thường được nghe vào dịp Kokuu và cũng được đưa vào trường tiểu học để dạy cho thiếu nhi.

Với sự phổ biến của trà xanh đóng chai, người trẻ ngày càng ít tự pha trà và không quen với hương vị đậm đà, chát của lá trà mới pha. Tuy nhiên, được thưởng thức trà mới thu hoạch vào mùa xuân là một thú vui không thể bỏ qua.

Chuẩn bị cấy lúa

Tango no sekku – Tết Đoan ngọ 5/5

Đây là thời điểm chuyển giao giữa tiết Kokuu và Rikka (Lập Hạ) trong lịch hiện đại. Ngày này còn được gọi là Kodomo no Hi – Ngày tết thiếu nhi. Lễ kỷ niệm truyền thống này vẫn giữ được những nét đặc trưng như: đuổi tà ma bằng hoa diên vĩ  và ngải cứu, cho các cậu bé ăn hai loại bánh gạo nếp đậu đỏ.

Các gia đình trưng bày áo giáp, mũ sắt, samurai hoặc búp bê Musha Ningyo - tượng trưng cho các nhân vật anh hùng trong lịch sử nhằm cầu nguyện rằng con trai của họ sẽ được bảo vệ khỏi bất hạnh. Họ cũng thả diều cá chép koinobori bên ngoài nhà, tượng trưng cho sự thăng tiến trong cuộc sống.

Ẩm thực tươi mới

Ở hạ nguồn vào mùa thu, ayu (cá thơm) bắt đầu sự sống của mình, trưởng thành ở đại dương, sau đó bơi ngược dòng lên thượng nguồn vào mùa xuân để sinh sản. Ayu vào cuối xuân mang lại một hương vị tươi mới, thơm ngon khó cưỡng. Kéo sang hè, Ayu trở nên phổ biến hơn, thường được chế biến theo kiểu nướng muối đơn giản nhằm giữ lại sự thơm ngọt vốn có của cá.

Aji (cá sòng Nhật) có từ mùa xuân đến hè. Cách ăn cũng khá cầu kỳ: cá được thái hạt lựu (tataki) ăn sống cùng nước tương, trang trí gừng và hành lá, tạo nên một bức tranh mùa xuân trên bàn ăn. Cá cũng có thể ướp muối, chiên giòn hoặc dùng với nước xốt nanban.

Sazae - ốc mặt trăng là một loại ốc xoắn nổi tiếng, được thu hoạch trên khắp Nhật Bản. Chúng được nướng trên lửa nhằm giữ lại vị ngọt của thịt. Khi ốc mở nắp, người nấu nêm thêm nước tương và rượu sake để hương vị thêm đậm đà. Sazae cũng được phục vụ kiểu sashimi, giữ lại kết cấu giòn, sần sật vui miệng.

Yomogi (ngải cứu) là một loại cây thường được sử dụng trong ẩm thực Nhật Bản. Lá non được dùng làm bánh gạo vào đầu mùa xuân nên còn được gọi là “mochigusa” (thảo mộc bánh gạo). Bánh có một hương vị đặc biệt và được cho là có thể xua đuổi những linh hồn xấu.

Xem thêm: 9 loại Mochi nổi tiếng nhất Nhật Bản 

Chợ gốm

Trong Tuần lễ vàng (29 tháng 4 đến 5 tháng 5), các lò nung khác nhau trên khắp đất nước tổ chức lễ hội gốm như chợ đồ gốm Arita ở tỉnh Saga. 

kilala.vn