Ánh trăng trong thần thoại và văn hóa Nhật Bản

Vào đêm trăng sáng rằm tháng 8, trẻ em Việt Nam thường được nghe những tích truyện về chú Cuội, chị Hằng ở cung trăng. Vậy ở Nhật Bản thì sao? Cùng Kilala đi tìm “ánh trăng” trong thần thoại và văn hóa ở xứ sở Phù Tang nhé! 

Tsukuyomi: Vị thần mặt trăng cô độc

Trong quyển thư tịch cổ nhất Nhật Bản Kojiki (Cổ Sự Ký), thần mặt trăng Tsukuyomi là một trong “tam quý tử” (三貴子 - Mihashira no Uzu no Miko) - 3 người con cao quý của thần tạo hóa Izanagi no Mikoto. Tương truyền, khi thần nam Izanagi trở về từ Yomi - thế giới của người chết, ông đã thực hiện nghi lễ thanh tẩy trong dòng nước. Thần mặt trăng Tsukuyomi được sinh ra khi thần Izanagi rửa mắt phải, còn nữ thần mặt trời Amaterasu sinh ra từ mắt trái. 

Sau đó, cả hai cùng chung sống ở cõi trời Takama-ga-hara (高天原) nên khi ấy mặt trời và mặt trăng đều ngự trị trên bầu trời. Tuy nhiên, một ngày nọ, khi thần Tsukuyomi đến tham dự yến tiệc của nữ thần lương thực Ukemochi, ông đã nổi giận khi thấy thần Ukemochi tạo ra thức ăn bằng cách phun ra từ miệng. Sau đó, ông đã vung kiếm giết chết nữ thần. Khi biết chuyện, Amaterasu nổi giận và thề sẽ không bao giờ nhìn mặt Tsukuyomi nữa. Từ đó, mặt trời và mặt trăng không còn ở chung một bầu trời, hình thành nên ban ngày và ban đêm. 

Thần mặt trăng Tsukuyomi còn được xem là vị thần nông nghiệp, đồng thời cai quản “tám trăm ngọn thủy triều của đại dương”. Điều này được cho là bắt nguồn từ hiện tượng thủy triều dâng lên và hạ xuống theo chu kỳ của mặt trăng. 

Công chúa Kaguya: Người thiếu nữ từ cung trăng

Với những ai là fan hâm mộ của Studio Ghibli, chắc hẳn không còn xa lạ với câu chuyện về nàng công chúa Kaguya qua bộ phim The Tale of Princess Kaguya của cố đạo diễn Isao Takahata. Bộ phim dựa trên một câu chuyện cổ tích của Nhật Bản mang tên Taketori Monogatari (Chuyện về ông lão đốn tre).

Truyện kể rằng, một lão tiều phu tìm thấy cây tre phát sáng trong khu rừng nọ, bên trong là một bé gái tí hon. Ông lão đem cô bé về nuôi dưỡng và đặt tên là Kaguya-hime (Công chúa Kaguya). Kể từ đó mỗi lần đốn tre, ông đều tìm thấy vàng, nhờ đó mà giàu lên nhanh chóng. Về phần Kaguya-hime, càng lớn nàng càng xinh đẹp, và kỳ lạ thay, nàng có một mái tóc có thể phát sáng khi ánh trăng chiếu vào. Khi trở thành thiếu nữ, Kaguya-hime được nhiều vương công, quý tộc, thậm chí cả Thiên hoàng tìm đến cầu hôn nhưng cô đều từ chối. 

Sau này, Kaguya-hime kể cho cha mẹ nuôi rằng nàng đến từ cung trăng và phải sớm trở về nơi đó. Cuối cùng, vào một đêm nọ, một đoàn người nhà Trời giáng trần và đưa Kaguya-hime trở lại cung trăng, để lại những người thân của nàng dưới trần gian khóc thương thảm thiết.