Họa sĩ nước ngoài mang Yokai Nhật Bản ra thế giới

Tập bách khoa toàn thư về Yokai của họa sĩ người Mỹ đã tạo nên cơn sốt toàn cầu với những ai đam mê khám phá văn hóa Nhật Bản. 

Trước khi Amabie, một loại Yokai (yêu quái) với hình dạng giống người cá sở hữu quyền năng xua đuổi dịch bệnh được lan truyền chóng mặt giữa đại dịch COVID-19, một họa sĩ người Mỹ đã vẽ hơn 400 loại Yokai khác nhau, giới thiệu khía cạnh văn hóa độc đáo này của Nhật ra thế giới cùng với những câu chuyện bằng tiếng Anh về chúng. 

Tính đến mùa hè năm ngoái, họa sĩ Matthew Meyer, 39 tuổi, đã xuất bản cuốn thứ tư trong loạt sách bách khoa toàn thư về Yokai. Trước đó, khi còn là một sinh viên trường cao đẳng nghệ thuật ở Mỹ, Meyer đã có dịp ghé thăm Kanazawa, tỉnh Ishikawa vào năm 2004. 

Ngay tức thì, anh đã bị hớp hồn bởi những kỹ thuật để làm nên các bức tranh khắc gỗ Ukiyo-e. Ba năm sau đó, Meyer đã chuyển đến sống tại thành phố Fukui, tỉnh Fukui gần với Kanazawa. Trong lúc làm công việc giáo viên tiếng Anh, anh thường dành thời gian cho việc vẽ tranh minh họa và đã nảy ra ý tưởng vẽ các Yokai trong mùa Halloween năm 2007. 

Meyer nhớ lại: “Tôi biết được có rất nhiều loại Yokai khác nhau như Hyosube hay Nurarihyon và bắt đầu đăng tải mỗi ngày một bức vẽ về chúng lên blog cá nhân. Trang web của tôi nhận được vô số bình luận đến từ người dùng nói tiếng Anh và họ muốn biết thêm về các Yokai này, cũng như mong các bức minh họa của tôi được xuất bản. Về sau, blog của tôi thu hút đến 2 triệu lượt xem mỗi tháng”. 

Tập đầu tiên trong loạt sách bách khoa toàn thư của Meyer với tiêu đề “The Night Parade of One Hundred Demons”, tạm dịch: “Bạch quỷ dạ hành: Cuộc diễu hành trong đêm của 100 loài yêu quái”, đã ra mắt công chúng vào năm 2012. 

Tác giả Meyer chia sẻ: “Tôi đã dành hơn một năm để vẽ 100 loài Yokai. Vì đây là phần mở đầu của loạt bách khoa toàn thư về Yokai, tôi đã cố gắng thêm nhiều nhất có thể các Yokai nổi tiếng như Kappa, Yuki Onna”. 

Với những Yokai có nguồn gốc ra đời cụ thể ở một địa phương nào đó, họa sĩ Meyer cũng thêm các tòa nhà và thực vật nổi bật tại vùng đó làm phần nền cho bức minh họa. Ngoài ra, Meyer cũng vẽ nhiều cảnh sắc thiên nhiên như vách đá Tojinbo ở tỉnh Fukui, vườn Kenrokuen ở tỉnh Ishikawa và các địa danh nổi tiếng khác. 

Để tìm hiểu nguồn gốc của các Yokai cũng như thông tin liên quan khác, Meyer đào sâu nghiên cứu truyền thuyết dân gian và phỏng vấn người dân địa phương. Meyer cho biết: “Thật không may khi một số Yokai đã rơi vào quên lãng khi thậm chí chúng ta còn không biết nguồn gốc tên gọi của chúng. Yokai chính là tấm gương phản chiếu trí tuệ của con người. Tôi muốn ghi chép lại và bảo tồn chúng”.

Dự án sách bách khoa toàn thư về Yokai của Meyer đã nhận được quyên góp từ cộng đồng với con số lên đến 87 triệu yên trên khắp thế giới, và tổng cộng họa sĩ đã in 10.000 ấn bản. Tuy nhiên, theo Meyer bật mí, số lượng sách được in trên thực tế có lẽ nhiều hơn bởi chúng còn được dịch và xuất bản sang tiếng Ý, tiếng Pháp ở châu Âu. 

Họa sĩ người Mỹ cho rằng cơn sốt Yokai sẽ tiếp tục lan rộng ra khỏi biên giới nước Nhật. Vào tháng 5/2022, trong dịp ghé thăm nước Ý, Meyer cũng đã tổ chức buổi ký tặng ở nhà sách và thư viện. Họa sĩ còn thường mang những bài giảng về Yokai đến sinh viên các trường Đại học ở Hoa Kỳ. 

Khi được hỏi về lý do vì sao nhu cầu đối với sách Yokai lại nhiều đến vậy, Meyer chia sẻ không chỉ Yokai mà cả Origami, cửa giấy Shoji và nhiều loại hình văn hóa khác của Nhật cũng đã phổ biến sâu rộng ở Hoa Kỳ cùng nhiều nơi khác. Meyer nói thêm: “Tuy nhiên, lại không có nhiều sách viết về chúng bằng tiếng Anh”. 

Mặc dù, các tác phẩm về văn hóa Nhật Bản của tác giả trứ danh Lafcadio Hearn (hay còn được biết đến là Yakumo Koizumi) đã có bản tiếng Anh, nhưng chúng lại khó đọc vì được viết cách đây hơn 100 năm. Sau khi kết hôn với người vợ Nhật Bản và trở thành công dân Nhật, Lafcadio Hearn (1850-1904), tác giả người Hy Lạp gốc Ireland này đã lấy tên Nhật là Koizumi. Những tác phẩm của ông chủ yếu khai thác về các truyền thuyết và truyện ma của Nhật. Meyer chia sẻ: “Cần có các cuốn sách với phần chú giải dễ đọc hiểu hơn”. 

Meyer đang lên kế hoạch xuất bản cuốn sách thứ năm với nội dung về 100 loại Yokai liên quan đến biển cả. Meyer giải thích: “Bởi vì Nhật là một quốc đảo với sự phong phú về các truyền thuyết dân gian về biển."

"Tại Obama, tỉnh Fukui, người dân truyền tai nhau truyền thuyết về Yao Bikuni, một sư cô sống đến 800 tuổi nhờ ăn thịt nhân ngư. Mỗi khi nghiên cứu về một Yokai, tôi lại tìm thấy ba hoặc bốn Yokai liên quan. Mỗi lần như vậy tôi cảm thấy vô cùng phấn khích. Tôi muốn vẽ Yokai suốt phần đời còn lại của mình”, anh cho hay.

Để khám phá thêm về các tác phẩm khác của Meyer, bạn có thể tham khảo tại website matthewmeyer.net. 

kilala.vn