Những “nghệ nhân sau song sắt” giữ gìn nghề dệt thảm Sakai Dantsu

Trong một xưởng lao động tại Nhà tù Osaka, những tấm thảm dệt Sakai Dantsu truyền thống đang dần thành hình trên khung cửi bởi đôi bàn tay của các “nghệ nhân sau song sắt”. Không chỉ là một phần trong chương trình cải tạo, các “nghệ nhân” này còn mang trên vai sứ mệnh giữ gìn di sản thủ công trăm năm tuổi đang dần bị mai một. 

Ngành dệt thảm truyền thống vùng Sakai 

Ngày xưa, thành phố Sakai của Osaka là một trong những trung tâm giao thương quốc tế nhộn nhịp nhất Nhật Bản, đến mức người Nhật lưu truyền câu nói “Mọi thứ bắt đầu từ Sakai”. Bởi lẽ đây là nơi hội tụ của các thương nhân ngoại quốc, mang theo nguồn nguyên vật liệu cùng các công nghệ, kỹ thuật sản xuất từ khắp nơi trên thế giới. 

Không chỉ nổi tiếng bởi ngành rèn dao, thành phố này còn được biết đến với kỹ thuật dệt thảm Sakai Dantsu. Đây là một trong ba kỹ thuật tiêu biểu nhất trong ngành dệt thảm dantsu, cùng với Nabeshima Dantsu từ tỉnh Saga và Ako Dantsu tại tỉnh Hyogo.  

Xem thêm: Nét tinh tế của Nhật Bản qua những nghề thủ công truyền thống vùng Kansai

Dantsu là kiểu thảm dệt trên khung cửi, được cho là du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc vào thời Edo (1603-1868). Sau đó, một thương nhân tên Fujimoto Shozaemon đã tạo ra mẫu thảm dantsu kiểu Sakai, dựa theo thảm dantsu của Trung Quốc và thảm Nabeshima Dantsu ở Saga. 

Sau đó, thảm dantsu của vùng Sakai dần trở nên nổi tiếng trên khắp Nhật Bản. Đến nay, ngành dệt thảm Sakai Dantsu đã được chính quyền tỉnh Osaka công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. 

Kỹ thuật dệt thảm đang dần mai một

Vào thế kỷ 19, Sakai từng có đến 3.000 hộ sản xuất và cho ra hơn 1 triệu mét vuông thảm dantsu mỗi năm. Từ đó, thảm Sakai chiếm thị phần lớn nhất ở Osaka, thậm chí trở thành mặt hàng xuất khẩu ra nước ngoài. Thế nhưng, do thảm truyền thống được làm thủ công và mất nhiều thời gian nên giá thành khá cao, khiến ngành này dần mai một theo thời gian. 

Sau khi Tsujibayashi Minetaro - người được mệnh danh là bậc thầy dệt thảm Sakai Dantsu, qua đời vào năm 1992, những nghệ nhân kế nhiệm cũng đang ngày một già đi, chính quyền thành phố bắt đầu tìm kiếm những người kế thừa ngành thủ công truyền thống này.