Phong trào Metabolism trong kiến trúc Nhật Bản

Xuất hiện vào những năm 60 của thế kỷ 20 tại xứ Phù Tang, xu hướng kiến trúc Metabolism đã khiến thế giới phải kinh ngạc, sửng sốt với ý tưởng biến tòa nhà thành một sinh vật sống. 

Metabolism là gì?

Metabolism (tiếng Nhật: メタボリズム) hay "Chuyển hóa luận" là tên gọi cho một phong trào kiến trúc của Nhật Bản thời hậu chiến, được lấy cảm hứng từ quá trình "metabolism" - trao đổi chất của sinh vật.

Sau chiến tranh, Nhật Bản bước vào công cuộc tái thiết. Khi một lượng lớn người bắt đầu đổ về các thành phố để giúp nước Nhật trở thành một trong những cường quốc kinh tế phát triển nhanh nhất thời bấy giờ, nhu cầu về tư duy kiến ​​trúc mới trong thiết kế đô thị và không gian công cộng cũng nảy sinh.

Các kiến ​​trúc sư theo chủ nghĩa Metabolism tin rằng các thành phố và tòa nhà không phải là những thực thể tĩnh mà luôn thay đổi, tồn tại “hữu cơ” với quá trình “trao đổi chất" như những sinh vật sống. 

Họ muốn tạo nên những thành phố nơi cấu trúc đô thị sẽ được tổ chức như một hệ tuần hoàn, tương tự như các mạch máu, xung quanh "mạch máu" là các tòa nhà và bộ phận của tòa nhà có thể được thay thế, làm mới mà không làm gián đoạn toàn bộ hệ thống.

Nguồn gốc của Chuyển hóa luận

Chủ nghĩa Metabolism ra đời ở Nhật Bản vào thập niên 60. Vào năm 1960, tại Hội nghị Thiết kế Thế giới diễn ra ở Tokyo, một nhóm kiến trúc sư và nhà thiết kế trẻ đã trình bày những ý tưởng xây dựng đô thị mới.

Nhóm này bao gồm Fumihiko Maki, Masato Otaka, Kiyonari Kikutake và Kisho Kurokawa, dưới sự dẫn dắt của bậc thầy Tange Kenzo, đã trình bày đề xuất về việc xây dựng các tòa nhà giống như thực thể sống, có thể dễ dàng thay đổi và làm mới sau một thời gian hoạt động.

Họ diễn giải về Metabolism, đưa ra những thiết kế để “tái sử dụng” những công trình đô thị theo cách tiết kiệm chi phí, thời gian cũng như xây dựng nên một hệ thống kiến trúc “trao đổi chất” đầy mới lạ.

Sự phát triển của Metabolism

Chủ nghĩa Metabolism được xây dựng dựa trên các nguyên tắc của kiến trúc phương Tây hiện đại đồng thời bảo tồn, gìn giữ nền văn hóa truyền thống của Nhật Bản.

Metabolism xoay quanh các "mô-đun", với tổng thể được tạo ra từ những mô-đun nhỏ, chúng liên kết với nhau, có thể được mở rộng và tái sắp xếp để đáp ứng nhu cầu sử dụng công trình.

Vào những năm 1960, Metabolism là xu hướng thịnh hành trong giới kiến trúc. Có rất nhiều kiến trúc sư đã đưa ra loạt thiết kế táo bạo, đậm chất vị lai.

Trong Hội nghị Thiết kế Thế giới năm 1960, Tange Kenzo đã trình bày kế hoạch lý thuyết để tạo ra một thành phố nổi ở Vịnh Tokyo. Hay vào năm 1961, Kisho Kurokawa trình bày dự án thành phố Helix với giải pháp "trao đổi chất sinh hóa - DNA" cho kiến trúc đô thị. 

Hai kiến trúc sư Fumihiko Maki và Masato Otaka hợp tác với nhau tạo nên các đồ án “Business Town” và “Shopping Town”. Trong đó “Business Town” nhằm tái phát triển quận Shinjuku ở Tokyo. Những thiết kế thuộc hai đồ án này đã được giới thiệu, miêu tả chi tiết trong cuốn sách đầu tiên về Metabolism được xuất bản năm 1960.

Đến năm 1970 tại triển lãm quốc tế Expo '70 tổ chức ở Osaka, các kiến trúc sư theo chủ nghĩa Metabolism đã thêm kiến trúc hữu cơ vào trong những bản thiết kế của họ.

Metabolism có lẽ đã đi trước thời đại khi những tòa nhà được xây dựng lúc bấy giờ đã không thể phát huy hết tiềm năng của chúng. Tuy nhiên, trào lưu này đã để lại một di sản cho kiến trúc hiện đại, các ý tưởng của Metabolism vẫn liên tục được tái sử dụng và tái tạo để phù hợp với thời đại.