Kỹ thuật lâm nghiệp Daisugi: Khi mỗi cây là một khu rừng

Những cây Daisugi trước tiên sẽ khiến bạn ngạc nhiên bởi vẻ ngoài cực kỳ ấn tượng, sau đó là thán phục trước kỹ thuật canh tác lâm nghiệp độc đáo của xứ Phù Tang. Từ một thân tuyết tùng duy nhất, người Nhật đã biến nó thành cả một khu rừng, nơi việc lấy gỗ không nhất thiết phải đồng nghĩa với chặt hạ cây.

Daisugi là gì?

Daisugi (台杉) là một kỹ thuật lâm nghiệp độc đáo xuất hiện tại vùng Kitayama của Kyoto vào khoảng thế kỷ 14, trong thời kỳ Muromachi (1336-1573). Thông qua việc cắt tỉa cẩn thận và có kế hoạch, nhiều cành gỗ thẳng tắp sẽ được nuôi dưỡng từ một gốc tuyết tùng duy nhất, nhờ đó có thể thu hoạch gỗ mà không cần đốn hạ toàn bộ cây.

Kỹ thuật này tạo ra những cây gỗ thẳng, đẹp và bền, thường được sử dụng để làm rui mè (tiếng Nhật: 垂木 – taruki) trong kiến trúc truyền thống của Nhật Bản, mà trà thất (chashitsu) là một ví dụ.

Thông thường, những cây tuyết tùng có đường kính lớn như tuyết tùng Akita, Yoshino hay Tenryu được dùng phổ biến trong xây dựng. Tuy nhiên, khi trồng bằng phương pháp Daisugi, các vòng năm trên thân gỗ sẽ hẹp và dày đặc, vì vậy dù thân gỗ nhỏ nhưng lại rất bền chắc. Độ dẻo dai của gỗ Daisugi được cho là gấp 1,4 lần gỗ tuyết tùng thông thường, còn xét về độ đặc, chắc thì thậm chí là gấp đôi.

Nguồn gốc ra đời

Vào thời Muromachi, bậc thầy trà đạo Sen no Rikyu rất yêu thích gỗ tuyết tùng Kitayama bởi các ưu điểm như thẳng, tròn, mảnh và đẹp. Chúng bắt đầu được sử dụng để xây dựng trà thất và các công trình kiến ​​trúc khác theo phong cách sukiya-zukuri.

Được phát triển bởi các nhà sư Thiền tông, phong cách này trọng sự đơn giản và ưu tiên ứng dụng vật liệu tự nhiên. Trong đó, các cột thường là thân gỗ tuyết tùng, thông, tre hay bách được đánh bóng và vẫn giữ bề mặt thô ráp của vỏ cây. Từ đây, tuyết tùng Kitayama đã trở thành một phần thiết yếu của văn hóa trà đạo. Chúng cũng có mặt trong các công trình như Biệt thự hoàng gia Katsura và Biệt thự hoàng gia Shugakuin.

Vùng Kitayama có khí hậu mát mẻ quanh năm, không khí ẩm từ sông Kiyotaki và gió mát từ thung lũng tạo thành môi trường lý tưởng để cây tuyết tùng sinh trưởng. Tuy nhiên, trồng và chăm sóc cây trên những sườn núi hẹp, dốc ở đây là công việc khó khăn, và cây giống thời bấy giờ cũng vô cùng giá trị. Chính vì thế, người ta đã nghĩ ra phương pháp Daisugi.

Phương pháp này cho phép thu hoạch hàng chục, thậm chí hàng trăm thân gỗ từ một gốc cây duy nhất trong suốt vòng đời của cây, như thể đó là một khu rừng. Daisugi giúp giảm thiểu việc trồng rừng mới, đẩy nhanh chu kỳ thu hoạch và tạo ra loại gỗ bền chắc.

Về hình dạng của Daisugi, thông thường mỗi cây gồm từ 3 đến 5 thân gỗ thẳng (立ち木 – tachiki) mọc từ gốc (幹 - miki), các cành thừa khác đều được cắt bỏ và không có cành nào ở giữa. “取り木 - Toriki” được hiểu như phần đài hoặc bệ xòe ra như bàn tay - từ đây các thân tachiki sẽ vươn thẳng lên.