Sumehara: hiện tượng quấy rối bằng mùi tại Nhật Bản

Ở Nhật có một vấn nạn quấy rối mà mỗi mùa nắng nóng hay ẩm ướt sẽ lại bùng lên dữ dội, đó là quấy rối mùi hương. Trái với suy nghĩ của nhiều người, không chỉ có mùi cơ thể, mà mùi nước hoa hay mùi nước xả vải cũng có thể khiến bạn vô tình trở thành "kẻ quấy rối" tại Nhật Bản.

Sumehara là gì?

Sumehara (スメハラ) được hiểu là quấy rối bằng mùi, ám chỉ việc khiến ai đó khó chịu bằng những mùi nồng bốc lên trong môi trường sống. Theo Kotobank, thuật ngữ này bắt đầu được sử dụng vào khoảng năm 2010, khi đó chỉ nói đến sự khó chịu do mùi hôi cơ thể gây nên tại nơi làm việc. 

Từ năm 2013, Sumehara đã mở rộng thêm những mùi khác như: mùi hơi thở, mùi nước hoa hay nước xả vải quá nồng, mùi vật nuôi, mùi khói thuốc lá, mùi rượu và... mùi của người già.

Thực trạng quấy rối mùi hương ở Nhật

Trong môi trường công sở, Sumehara tồn tại khắp mọi nơi và được xem là một hành vi quấy rối tại văn phòng. Các triệu chứng mà Sumehara gây ra chủ yếu là đau đầu, buồn nôn. Tuy nhiên cái khó là “thủ phạm” ít khi ý thức hay biết rõ về mùi khó chịu mà họ gây nên. Bên cạnh đó, đây là một vấn đề hết sức tế nhị bởi thật khó để tỏ ra khó chịu hay lên tiếng về vấn đề mùi từ đồng nghiệp.

Theo một thống kê vào năm 2018, có 71,7% người được hỏi thường chọn cách im lặng, chịu đựng mùi hôi và 22,8% gián tiếp truyền đạt sự khó chịu của bản thân khi ngửi thấy mùi hôi. 

Quấy rối bằng mùi đặc biệt nổi bật trong môi trường công sở hay nơi công cộng. Trong một cuộc khảo sát năm 2018 của Perfect Perio - một công ty chăm sóc vệ sinh răng miệng, có 90% cho biết nhân viên văn phòng lo lắng về việc hơi thở mình có mùi.

Phụ nữ có nhiều khả năng bị làm phiền bởi mùi của người khác hơn nam giới. Họ cho biết hôi miệng là mùi khó chịu nhất, tiếp theo là mùi thuốc lá, mồ hôi, nước hoa và nước xả vải. Phụ nữ cũng ý thức hơn về mùi cơ thể của mình và thực hiện các biện pháp để duy trì vệ sinh cá nhân. Cả nam và nữ ở nhóm 20 tuổi đều nhạy cảm với mùi mồ hôi hơn thế hệ 40 tuổi.

Để ngăn ngừa việc cơ thể đổ mồ hôi nhiều, phát sinh mùi hay quần áo bốc mùi do ẩm mốc, nhiều người đã tìm đến nước hoa hay nước xả vải như một giải pháp tạm thời. Tuy nhiên những mùi thơm này nếu quá lạm dụng cũng không tốt vì các sản phẩm tạo mùi hương quá nồng cũng gây ảnh hưởng đến cộng đồng. 

Đã có làn sóng phản ứng dữ dội trên mạng xã hội Nhật Bản đối với các loại nước xả vải và nước hoa có mùi nồng. Cũng có thông tin về việc học sinh mắc các triệu chứng tương tự như dị ứng phấn hoa, nhưng không phải trong mùa xuân, và điều này được cho là do sự gia tăng của các sản phẩm có mùi thơm.

Xem thêm: Văn hóa sử dụng nước hoa tại Nhật Bản

Vì sao Sumehara lại là vấn đề nghiêm trọng?

Ở Nhật Bản, khái niệm "meiwaku" (迷惑) , nghĩa là "gây rắc rối, làm phiền người khác", đóng vai trò trung tâm trong đời sống xã hội. Trong các tương tác với xung quanh, người Nhật thường tránh làm phiền người khác và cũng hy vọng sẽ nhận lại điều tương tự. Sumehara được coi là một dạng meiwaku vì mùi khó chịu phá vỡ sự hòa hợp và sạch sẽ của môi trường chung mà mọi người chia sẻ.

Tàu điện ở Nhật Bản là một ví dụ điển hình. Vào giờ cao điểm, chúng trở thành không gian nơi sự gần gũi với người khác càng khuếch đại mọi mùi hương. Do đó, nhận thức của công chúng về vệ sinh cá nhân đã tăng lên, và sự chỉ trích đối với những người không quản lý vệ sinh cá nhân cũng tăng tương ứng.