“Nhà rác” - thực trạng nhức nhối tại Nhật

Sự nổi lên của “Thánh nữ dọn dẹp” Kondo Marie, sau đó là Danshari (triết lý tách rời khỏi đồ vật) là những ví dụ của phong trào tối giản ủng hộ niềm vui của việc giảm thiểu của cải vật chất. Tuy nhiên, ngoài những người yêu thích trật tự và tổ chức, ở Nhật Bản cũng có những người không có khả năng loại bỏ mọi thứ, thay vào đó họ chọn sống giữa rác.

Nhà rác là gì?

“Gomi yashiki - 五味屋敷” được hiểu là một ngôi nhà (không phải điểm tập kết rác) chứa rất nhiều rác ở trong nhà lẫn trước cửa, thậm chí không có một chỗ trống để di chuyển. Và đương nhiên, những ngôi nhà nãy vẫn có người ở và họ chấp nhận, thậm chí hưởng thụ việc ở chung với rác. Những người này giữ đĩa thức ăn thừa và khay mì gói chưa rửa trong nhà của họ trong nhiều năm, ở đó có những “núi” chai và lon nhựa đã uống dở.

Theo y học, việc một cá nhân ám ảnh với việc tích trữ tất cả mọi đồ đạc được coi như một dạng của OCD (rối loạn ám ảnh cưỡng chế), hay cụ thể hơn là hội chứng Diogenes. Những người mắc hội chứng này thường thu thập và giữ một lượng lớn đồ dùng, rác thải trong nhà. Họ gặp khó khăn trong việc xử lý chúng và cảm thấy an tâm hơn khi giữ những đồ vật này bên mình.

Cư dân của những nơi này không thể mở rèm cửa ngay cả vào những ngày nắng. Nếu có cửa chớp chống bão, họ cũng luôn đóng cửa. Nhìn từ bên ngoài, chắc hẳn ai cũng sẽ cảm nhận được sự tồi tệ với trước cửa và lối vào ngập tràn trong rác. Và đương nhiên những căn phòng bên trong cũng không ngoại lệ.  Những ngôi nhà rác này nằm xen lẫn trong khu dân cư nên mùi hôi thối đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của những người hàng xóm.

"Gomi yashiki đã trở thành một vấn đề xung quanh chúng ta. Mọi người càng trì hoãn việc dọn dẹp, nó càng trở nên tồi tệ hơn. Môi trường của họ trở nên giống như những chuồng chim bồ câu bẩn thỉu - không thích hợp cho nơi ở của con người", Hisayoshi Joto, nhà điều hành dịch vụ dọn dẹp đặc biệt có tên e-hin Seiri, cho biết.

Nhiều người được phỏng vấn chia sẻ rằng họ đã không dọn dẹp nhà trong 10 năm hoặc lâu hơn. Và trong một số trường hợp khi dịch vụ đến dọn dẹp, giữa đống rác là những sản phẩm được mua nhưng chưa bao giờ sử dụng.

Chủ nhân của những ngôi nhà rác có thể là bất cứ ai

Việc tồn tại những Gomi yashiki đã sản sinh ra dịch vụ dọn dẹp và xử lý những loại rác thải này. Theo một Hiệp hội chuyên tiếp nhận việc dọn dẹp Gomi yashiki và ủy quyền cho khoảng 300 cơ sở kinh doanh vệ sinh trên toàn quốc, số lượng đơn đặt hàng đã tăng gấp 8 lần trong 5 năm, từ 131 năm 2014 lên 1.057 năm 2019. Hiệp hội đặc biệt bận rộn từ tháng 3 - tháng 4, khi nhận được khoảng 250 đơn đặt hàng trong thời gian một tháng - gấp đôi so với những tháng thông thường. 

Trong những năm gần đây, chủ nhân của những nhà rác trong độ tuổi lao động gia tăng, trái ngược với những người già không đủ sức để dọn dẹp như trước đây.

Những người quá bận rộn

Theo Mago No Te, một công ty vệ sinh ở Tokyo thực hiện khoảng 800 lần dọn rác mỗi năm, nhiều khách hàng ở độ tuổi 30 và 40 có cả các bác sĩ, y tá và nhân viên công ty thương mại. “Có lẽ vì làm việc quá chăm chỉ nên họ đã bỏ qua việc dọn dẹp nhà cửa” Chủ tịch Mago No Te, ông Hisashi Sasaki nói.

Một phần nhỏ khách hàng của họ là những người có trình độ học vấn và thu nhập cao, có vị trí xã hội đáng nể. Nhiều người là y tá, hầu hết họ đều làm việc tại phòng cấp cứu hoặc hồi sức cấp cứu của các bệnh viện lớn nên hàng ngày phải đối mặt với những tình huống sinh tử. Họ là những người có kỹ năng giao tiếp tốt tại nơi làm việc, nhưng lại trở nên trầm lặng tại nhà. Và sau một ngày bận rộn tại bệnh viện, họ trở nên lười biếng với việc dọn dẹp nhà cửa.

Những người giao tiếp kém

"Trước đây, hầu hết khách hàng của chúng tôi là người cao tuổi, nhưng trong vài năm qua, chúng tôi đã nhận được nhiều yêu cầu hơn từ những người trẻ tuổi, hầu hết những người mà chúng tôi giao dịch đều là những người làm công ăn lương. Điểm chung của họ là kém giao tiếp với người khác; khi bạn nói chuyện với họ, họ sẽ tránh giao tiếp bằng mắt", anh Hisayoshi Joto cho biết.

Nói cách khác, những người sở hữu Gomi Yashiki có xu hướng bị rối loạn các mối quan hệ giữa con người với nhau và rút lui khỏi cuộc sống xã hội. Vì người có thành viên trong gia đình hoặc bạn bè thường xuyên đến nhà chơi sẽ không để nhà của họ trở nên tồi tệ như vậy. Còn những người không giỏi giao tiếp với người khác thì sẽ dễ dàng tùy tiện với căn nhà của mình vì họ không phải đón tiếp bất cứ ai.

"Tôi muốn đổ rác ra ngoài, nhưng tôi không thể cưỡng lại việc ngủ trong đó và nó cứ thế chất thành đống", một người đàn ông khoảng 30 tuổi làm việc tại một tiệm pachinko ở tỉnh Kanagawa cho biết, vẻ thất bại len lỏi trên khuôn mặt anh. Xung quanh là một đống rác khổng lồ cao tới 1 mét rưỡi nhấn chìm hoàn toàn căn hộ một phòng (khoảng 10m2).

Trong đó có những chiếc bánh mì đã hết hạn cách đây 5 năm, những chiếc đĩa đầy thức ăn và những cuốn tạp chí cũ màu nâu, và cả đôi giày da bị bỏ quên. Bên trong bồn rửa bát là vỏ trứng và xương gà bỏ đi được chất đống, cao khoảng 30 cm.

Người đàn ông bắt đầu tích rác ngay sau khi chuyển đến căn hộ cách đây 5 năm. Anh ấy thậm chí còn không dọn đống rác khi chuyển đến một căn hộ khác cách đây hai năm để làm việc. Thậm chí anh còn không hủy hợp đồng thuê nhà và hiện trả tổng cộng 90.000 yên mỗi tháng cho cả căn hộ mới và cũ của mình.

Nhưng việc gia hạn hợp đồng thuê nhà đang đến gần, người đàn ông cuối cùng đã thuê một công ty dọn rác vào mùa xuân này để dọn sạch đống lộn xộn. Công việc dự kiến sẽ khiến anh tiêu tốn khoảng 250.000 yên. “Tôi nghĩ rằng vấn đề vệ sinh đã gây rắc rối cho hàng xóm của tôi… Tôi cũng muốn sử dụng cơ hội này để dọn dẹp căn phòng hiện tại của mình,” anh chia sẻ về quyết định của mình.

Xem thêm: Hikikomori, từ bỏ hay bị từ bỏ

Người già không thể bỏ đồ cũ

Đối với những người trên 70 tuổi, trước đây họ phải chịu cảnh khan hiếm vật chất, nên việc vứt bỏ đồ đạc là điều vô cùng đau đớn. Họ tích trữ những tấm đệm cũ hàng chục năm, quần áo và đồ dùng nhà bếp lỗi thời với suy nghĩ rằng một ngày nào đó chúng có thể được sử dụng, cho đến một ngày họ nhân ra mình không thể giải quyết chúng.

Một giáo sư đại học ở độ tuổi 40, từng sống một mình nhưng phải chuyển đến một căn hộ lớn hơn để sống với cha mẹ. Hai ông bà sở hữu một cửa hàng sách cũ và là những người rất yêu sách. Sau khi đóng cửa kinh doanh, họ thuê một căn hộ để cất những bản sao còn lại.