Mizaru, Kikazaru, Iwazaru: Không thấy, không nghe, không nói

Tại ngôi đền Nikko Toshogu nổi tiếng ở Tochigi, có một bức phù điêu hình ba chú khỉ ngồi cạnh nhau trong tư thế: bịt mắt, bịt tai, bịt miệng, được biết đến với cái tên “Sanzaru” (三猿) tức “Khỉ tam không”. Tư thế của ba chú khỉ này phản ánh triết lí ẩn chứa trong câu tục ngữ “Mizaru, Kikazaru, Iwazaru”. Cùng Kilala tìm hiểu nhé!

Nguồn gốc

 “見ざる聞かざる言わざる - Mizaru, Kikazaru, Iwazaru" có nghĩa đen là “không thấy, không nghe, không nói”. Trong đó, các động từ gốc "見る" (miru), "聞く" (kiku) và "言う" (iu) lần lượt có nghĩa là nhìn, nghe, nói; còn "ざる" (zaru) là dạng cổ của thể ない (nai), mang nghĩa phủ định, thường được dịch là “không”.  

Có giả thuyết cho rằng, triết lí “tam không” bắt nguồn từ câu ”非礼勿視、非礼勿聴、非礼勿言、 非礼勿動” (tạm dịch: Việc trái với lễ chớ xem, không hợp với lễ chớ nghe, không đúng với lễ chớ nói, không phù hợp lễ chớ làm) trong Luận ngữ của Khổng Tử.

Ý nghĩa

Không chỉ có ở Nhật Bản, hình tượng ba chú khỉ còn được nhìn thấy ở các quốc gia khác, trong đó có cả các nước phương Tây.

Ở các nước chịu ảnh hưởng của Phật giáo và Nho giáo, hình tượng “Khỉ tam không” và câu “Mizaru, Kikazaru, Iwazaru” là lời khuyên răn phải biết “bịt mắt, bịt tai, bịt miệng” để tâm thức tĩnh lặng, không bị quấy rầy bởi những tạp niệm, có như vậy mới ngộ ra chân lí, nhìn thấu thế giới, hướng đến điều thiện, tránh phạm những việc xấu xa, ti tiện.