Tsutaya Juzaburo: Vua xuất bản thời Edo

Tsutaya Juzaburo được biết đến là nhà xuất bản vĩ đại, người đã phát hiện, nuôi dưỡng những tài năng văn học nghệ thuật và thay đổi văn hóa Nhật Bản thời Edo.

Lập nghiệp ở Yoshiwara

Tsutaya Juzaburo (蔦屋 重三郎) sinh ngày 13 tháng 2 năm 1750 tại khu ăn chơi phồn hoa nhất Edo lúc bấy giờ là Yoshiwara. Họ của ông được đặt theo tên một trong những quán trà của nhà Kitagawa, gia tộc đã nhận nuôi ông.

Vào thế kỷ 18, kinh tế phát triển thịnh vượng với sự bùng nổ của tầng lớp thương nhân, dẫn tới nhu cầu giải trí trong đời sống tăng cao. Sách không chỉ phục vụ cho tầng lớp quý tộc, thượng lưu mà đã trở thành một sản phẩm văn hóa phổ biến với cả thường dân.

Nhận ra cơ hội kinh doanh, Tsutaya bắt đầu với việc mở một tiệm bán và cho thuê sách tại Shinyoshiwara Gojukkendo Higashigawa, khu vực bên ngoài cổng chính của Yoshiwara vào năm 1774.

Ấn phẩm đầu tiên ông xuất bản là tập tranh minh họa về những người đẹp Yoshiwara của Kitao Shigemasa, có tựa "Hitome Senbon". 

Đầu óc kinh doanh nhạy bén của Tsutaya thể hiện qua việc ông nắm rõ thị trường ngay từ khi bắt đầu xây dựng sự nghiệp. Ông làm sách về phố đèn đỏ - đề tài ít có nguy cơ thất bại nhờ sự nổi tiếng của chốn ăn chơi thiên đường này.

Với sự trợ giúp của cha mình, người làm việc trong các khu giải trí của Yoshiwara, từ năm 1774 đến 1775, Tsutaya đã hợp tác cùng nhà xuất bản Urokogataya, cho ra đời "Yoshiwara saiken" - loạt sách cung cấp thông tin về các nhà chứa và kỹ nữ ở khu phố hoa. Từ năm 1776, ông tự xuất bản và độc quyền với đề tài hướng dẫn về Yoshiwara.

Tsutaya còn chuyên xuất bản các ghi chép, tài liệu châm biếm tầng lớp samurai, giới quý tộc. Vì vậy, một số học giả ví ông như một thứ vũ khí truyền thông chống chính quyền. Cũng có ý kiến cho rằng, Tsutaya biết nắm bắt xu thế thời đại, dựa vào sự nhạy bén để cung cấp thông tin cho công chúng.

Xưng vương trong lĩnh vực xuất bản thời Edo

Năm 1783, Tsutaya đến Nihonbashi - nơi nhiều nhà xuất bản lớn khác đặt trụ sở, để bắt đầu công cuộc xây dựng “đế chế” của riêng mình. Ông mở hiệu sách Koshodo và tiếp cận với nhiều thể loại thơ văn, tranh ảnh khác nhau, làm phong phú hơn các đề tài xuất bản.

Ở Edo vào cuối thế kỷ 18, sách là phương tiện giải trí phổ biến. Tsutaya nắm rõ nhu cầu của thị trường và ra mắt các ấn phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau, từ sách học thuật mang chủ đề như Nho giáo, địa lý đến loạt sách giải trí gồm văn thơ trào phúng, sách minh họa, sách tranh hay các tác phẩm về chủ đề phố đèn đỏ... 

Tsutaya xuất bản kibyoshi của nhà văn nổi tiếng Kisanji vào năm 1783, đánh dấu sự thành công của ông sau này. Kibyoshi là sách tranh thường được in thành tập 10 trang, gồm 2 đến 3 tập, với đặc trưng là bìa sau màu vàng.

Ông tiếp tục nâng cao danh tiếng với thể loại kyoka (một biến thể vui tươi và hài hước của thơ tanka). Tsutaya đã thực hiện tuyển tập tác phẩm kyoka của các nhà thơ như Koikawa Harumachi và Tegarano Okamochi - người cũng viết tiểu thuyết dưới bút danh Hoseido Kisanji.

Với tài quảng bá, ông khiến những tác phẩm kyoka trở nên được ưa chuộng rộng rãi. Ngoài ra Tsutaya cũng làm thơ kyoka, ông sáng tác dưới bút danh Tsuta no Karamaru.