Cơm nắm onigiri - phân loại và cách làm cơm nắm tiện lợi quốc dân của ẩm thực Nhật Bản

Tại Nhật Bản, những chiếc cơm nắm hình tam giác trưng bày đẹp mắt trong cửa hàng tiện lợi từ lâu đã trở thành một trong những lựa chọn quen thuộc của những ai có cuộc sống hàng ngày bận rộn. Thông qua phim ảnh và những sản phẩm văn hóa khác, món ăn tiện lợi này dần “lan tỏa” ra khỏi phạm vi nước Nhật, trở nên phổ biến hơn với nhiều quốc gia trên toàn thế giới. Hãy cùng Kilala khám phá món ăn đặc biệt này nhé! 

Cơm nắm onigiri là gì?

Onigiri (お握り hoặc 御握り) hay còn được gọi bằng những cái tên khác như: omusubi (お結び), nigirimeshi (握り飯) là món cơm nắm truyền thống của người Nhật. Một phần onigiri cơ bản thường gồm phần cơm trắng nắn thành hình tam giác (hoặc hình cầu) và được bọc lại bằng miếng rong biển khô (nori).

Điểm làm nên sự khác biệt của các phần cơm nắm là nhân. Onigiri truyền thống thường gồm các loại nhân là: umeboshi (mơ muối), cá hồi, katsuobushi, tarako hoặc mentaiko (trứng cá), takanazuke (dưa cải chua).

Cơm nắm có kích thước khá gọn, rất tiện lợi nên trở thành sự lựa chọn được ưa chuộng cho các bữa trưa hoặc bữa ăn nhẹ. Các cửa hàng tiện lợi là nơi dễ dàng tìm thấy nhiều loại onigiri với những loại nhân và hương vị khác nhau.

Nguồn gốc của cơm nắm

Người ta cho rằng, cơm nắm onigiri đã xuất hiện ở Nhật Bản hơn ngàn năm về trước khi một mẩu vật thể có hình dạng như cơm nắm được khai quật vào năm 1987. Hóa thạch này được khai quật từ một công trình kiến trúc từ khoảng 2000 năm trước (thời Yayoi), thuộc khu di tích Sugitani Chanobatake, tỉnh Ishikawa.

Theo lịch sử nguồn gốc của onigiri thì cơm nắm xuất hiện sớm nhất từ ​​thời Heian (794 - 1185). Trong nhật ký Murasaki Shikibu Nikki của Murasaki Shikibu - nữ nhà thơ, tiểu thuyết gia sống ở thời Heian, có đề cập đến từ tonjiki. Tonjiki (屯食) là cơm được nắn thành những khối tròn hoặc vuông vắn, có thể dễ dàng xếp lên dĩa hoặc cất vào hộp. Cơm được nắn thành khối như vậy giúp cơm được bảo quản tốt và dễ dàng mang theo hơn, được dùng làm thức ăn cho những người đi làm đồng, samurai hoặc những người đi chiến đấu. Trong một số tài liệu tồn tại từ thế kỷ XVII có ghi lại việc nhiều samurai đã cất giữ những nắm cơm được bọc trong lớp vỏ tre.

Từ thời Kamakura (1185 - 1333) đến đầu thời Edo, cơm nắm onigiri trở thành món ăn phổ biến và thiết yếu cho giới bình dân cũng như thương nhân vì tính tiện lợi của nó. Đến thời Genroku (1688 - 1704), người ta bắt đầu lấy nori để bọc cơm và cách làm này dần phổ biến hơn.

Đến năm 1980, máy làm cơm nắm tam giác ra đời. Từ đó việc chế biến cơm nắm trở nên nhanh gọn hơn, thậm chí còn được cải tiến để cơm được bảo quản lâu hơn nữa.

Các loại onigiri phổ biến

Origini truyền thống

Đây là là loại cơm nắm cơ bản nhất: cơm được ép thành hình tam giác, có thể rắc ít muối và được bọc nori bên ngoài. Nhân truyền thống thường là các loại nhân đậm vị và khó bị thiu như: mơ muối chua umeboshi, cá hồi nướng, trứng cá tuyết muối hoặc tẩm gia vị cay hoặc phổ biến nhất là cá ngừ trộn mayonnaise.

Origini nướng: Yaki-onigiri

Yaki-onigiri (焼きお握り) là cơm nắm được nướng hoặc áp chảo. Trước khi nướng, cơm được phết một lớp shoyu hoặc miso. Sau khi nướng xong, cơm sẽ có lớp vỏ ngoài thơm giòn, vàng ruộm. Vì vậy, món ăn này nên ăn khi còn nóng và rất thích hợp cho những ngày trời lạnh.

Origini chiên: Age-onigiri

Age-onigiri (揚げお握り là cơm nắm được chiên ngập dầu đến khi vàng giòn toàn bộ phần vỏ ngoài. Điểm đặc biệt của của age-onigiri là mặt ngoài giòn nhưng lớp cơm bên trong vẫn còn độ mềm dẻo. Người ta thường kết hợp origini chiên với nước chấm tsuyu hoặc dashi.

Bakudan-onigiri

Bakudan-onigiri (爆弾お握り) là loại cơm nắm với kích thước lớn gấp 2-3 lần cơm nắm thông thường, được bọc kín hoàn toàn bằng nori và nhồi đầy nhân bên trong. Nhân này có thể là sự kết hợp của nhiều loại như cá hồi, rong biển khô, và trứng. Loại cơm nắm này thường phổ biến ở Okinawa, được các mẹ làm cho con mang theo đi học để ăn no và đủ năng lượng. 

Potama-onigiri

Potama là từ viết tắt của pork và tamago, tức là thịt heo và trứng, cũng là hai thành phần chính của món cơm nắm Potama-onigiri (ポたまお握り) này. Đây là món cơm nắm đặc trưng và nổi tiếng nhất ở Okinawa với cấu tạo như một phần sandwich. Nguyên liệu chính gồm thịt heo hộp và trứng chiên kẹp giữa hai lớp cơm và được bọc bởi một lá nori lớn.