Studio Ghibli yêu cầu OpenAI ngừng sử dụng tác phẩm của họ để đào tạo AI

Một tổ chức chống vi phạm bản quyền đại diện cho các chủ sở hữu trí tuệ tại Nhật Bản như Studio Ghibli và Bandai Namco đã gửi thư đến OpenAI, yêu cầu ông lớn AI này ngừng sử dụng các nội dung có bản quyền để đào tạo AI khi chưa được phép.

Bức thư được Hiệp hội Phân phối nội dung Nhật Bản ở nước ngoài (Japan’s Content Overseas Distribution Association - CODA) gửi đi vào ngày 27/10, trong bối cảnh OpenAI đang triển khai ứng dụng tạo video bằng AI - Sora.

Trong thư yêu cầu OpenAI không sử dụng nội dung của các thành viên CODA cho mục đích học máy mà không được chấp thuận, chỉ ra: “CODA xác nhận một số lượng lớn nội dung do Sora 2 tạo ra rất giống với nội dung hoặc hình ảnh của Nhật Bản”.

“CODA xác định rằng đây là kết quả của việc sử dụng nội dung Nhật Bản làm dữ liệu học máy. Trong những trường hợp như với Sora 2, khi các tác phẩm có bản quyền bị sao chép hoặc tạo ra tương tự dưới dạng đầu ra, CODA cho rằng hành vi sao chép trong quá trình học máy có thể cấu thành hành vi vi phạm bản quyền.” Hiệp hội cũng cảnh báo sẽ có hành động pháp lý nếu OpenAI không tuân thủ.

Sau khi ra mắt vào ngày 30/09, Sora 2 đã tạo ra một làn sóng video chứa các tài sản trí tuệ của Nhật Bản, bao gồm các tác phẩm nổi tiếng như Pokémon, One Piece và Dragon Ball Z, khiến chính phủ Nhật Bản phải có động thái yêu cầu OpenAI ngừng sao chép các tác phẩm nghệ thuật của nước này.

Japan-SORA-2 — Nghị sĩ LDP Akihisa Shiozaki lên tiếng về vụ việc vi phạm bản quyền trên Sora. Video trong bài đăng được đăng lại sử dụng nhân vật từ Dragon Ball Z và One Punch Man. Ảnh: clawsomegamer.com

Ông Minoru Kiuchi, cựu Bộ trưởng phụ trách chiến lược sở hữu trí tuệ, hiện giữ chức Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Tài chính từ ngày 25/10/2025, đã lên án OpenAI trong một cuộc họp báo, cho biết các loại hình nghệ thuật Nhật Bản như manga và anime là "báu vật không thể thay thế", và Văn phòng Nội các đã chính thức yêu cầu OpenAI chấm dứt hành vi vi phạm.

Đây không phải lần đầu tiên một ứng dụng của OpenAI vấp phải phản ứng mạnh mẽ tại Nhật Bản. Sự tràn lan của những hình ảnh "phong cách Ghibli" tạo bởi GPT-4o, trong đó người dùng tái tạo ảnh của chính họ hoặc thú cưng theo phong cách Ghibli, cũng đã bị lên án hồi tháng 3.

studio-ghibli-ai — Xu hướng tạo ảnh AI phong cách Ghibli gây tranh cãi hồi tháng 3 năm nay. Ảnh: SquaredTech

Bên cạnh đó, trong thư, CODA cũng phản đối hệ thống lựa chọn không tham gia của OpenAI dành cho các chủ sở hữu bản quyền. Khi Sora 2 ra mắt, OpenAI mặc định cho phép sử dụng các tác phẩm có bản quyền để tạo video, trừ khi chủ sở hữu bản quyền chủ động yêu cầu loại bỏ.

Hệ thống này được ví như "xin lỗi, không xin phép", tức là đào tạo AI bằng nội dung có bản quyền trước rồi mới phản hồi khiếu nại của chủ sở hữu bản quyền sau. Các công ty và tổ chức giải trí có trụ sở tại Hoa Kỳ, bao gồm cả Hiệp hội Điện ảnh (MPA), cũng đã lên tiếng cảnh báo về mô hình này.

CODA tuyên bố việc OpenAI áp dụng chính sách mặc định tham gia (opt-out) ngay từ đầu có thể đã vi phạm luật bản quyền của Nhật Bản: “Theo hệ thống bản quyền của Nhật Bản, việc sử dụng các tác phẩm có bản quyền nói chung cần phải được sự cho phép trước. Không có quy định nào cho phép ai đó tránh vi phạm pháp luật bằng cách xin phép sau.”

CODA hiện đang thay mặt các thành viên yêu cầu OpenAI "phản hồi chân thành" khiếu nại về bản quyền của các thành viên và ngừng sử dụng nội dung của họ cho mục đích học máy mà không được phép, bao gồm không chỉ đầu ra của Sora mà còn cả việc sử dụng tài sản trí tuệ của Nhật Bản làm dữ liệu đào tạo.

Danh sách thành viên của CODA trải dài trên nhiều lĩnh vực như anime, phim ảnh, truyền hình, âm nhạc, trò chơi điện tử và xuất bản. Các công ty thành viên của họ bao gồm: Aniplex Inc. thuộc Sony Music Entertainment (Nhật Bản) Inc., NTT DoCoMo Studio & Live, Kadokawa, Shogakukan-Shueisha Productions Co., Square Enix, Studio Ghibli, Tokyo Broadcasting Systems Television, TV Asahi, TV Tokyo, Toei Co., Toho Co., TMS Entertainment, Nippon Television Network, Japan Broadcasting Corp., Bandai và Bandai Namco Filmworks, Fuji Television Network, Universal Music và Yomiuri Telecasting Corp.

Trước làn sóng phản đối mạnh mẽ, CEO OpenAI là Sam Altman cho biết Sora 2 sẽ trao cho chủ sở hữu bản quyền quyền kiểm soát chi tiết hơn đối với việc tạo nhân vật và áp dụng mô hình opt-in - chủ sở hữu chủ động cho phép để một nhân vật hoặc tác phẩm của mình xuất hiện trong Sora 2.

Nhà đồng sáng lập Studio Ghibli, đạo diễn Hayao Miyazaki, chưa đưa ra bình luận trực tiếp về sự gia tăng các phiên bản AI sao chép tác phẩm của ông. Tuy nhiên, khi xem phim hoạt hình 3D do AI tạo ra vào năm 2016, đạo diễn trả lời rằng ông thấy "hoàn toàn kinh tởm". “Tôi không thể xem những thứ này mà thấy thú vị được,” ông nói. “Tôi thấy đây rõ ràng là một sự xúc phạm đến chính cuộc sống.”

kilala.vn

Nguồn: Variety, TechCrunch, The Verge