Nguồn gốc và ý nghĩa tên gọi của 47 tỉnh thành Nhật Bản

Yamanashi

Yamanashi (山梨) có nghĩa là ngọn núi của những cây lê, xuất phát từ việc có rất nhiều cây lê mọc ở tỉnh trong quá khứ. Tên này được chọn vào năm 1871.

Vùng Kansai

Hyogo

Người ta nói tên của tỉnh bắt nguồn từ việc vào thời Asuka, đây là nơi đặt những kho vũ khí “兵庫 – Tsuwamonogura” của chính phủ. Từ này cũng được phát âm là “Hyogo”.

Kyoto

“京 - kyo'' dùng để chỉ vùng đất nơi Thiên hoàng cư ngụ, và “都 - miyako'' nghĩa là nơi tập trung nhiều người, vì vậy người ta nói rằng cái tên “京都 - Kyoto'' ra đời với hy vọng về sự thịnh vượng của Heiankyo (tên gọi cũ của Kyoto).

Kyoto là một địa danh nhưng ở Trung Quốc, đây từng là danh từ chung chỉ thủ đô, bên cạnh các từ khác như “京” hay “京師”. Người ta nói rằng Kyoto đã trở thành một danh từ riêng vào khoảng cuối thời Heian.

Mie

Cái tên Mie bắt nguồn từ một câu nói của Hoàng tử Yamato Takeru khi ngài đang trên đường trở về sau cuộc chinh phục vùng phía đông vào thế kỷ thứ 8. Khi đi ngang qua địa phận tỉnh Mie ngày nay, Hoàng tử phàn nàn rằng "吾が足は三重の勾がりの如くして甚だ疲れたり” (Chân ta mỏi đến mức như gập làm ba), từ đó mới có cái tên Mie (三重), nghĩa là "ba lớp".

Nara

Tên gọi Nara được cho là bắt nguồn từ động từ “làm phẳng” (均す/平す - narasu), ám chỉ vùng đất bằng phẳng có độ dốc thoai thoải.

Cho đến thời Heian, ngoài cách viết “奈良” như ngày nay thì còn có các cách viết khác như “平”, “之楽”, “名良”, “平城” hay “奈羅”.

Osaka

Người ta nói rằng cái tên Osaka (大阪) bắt nguồn từ một con dốc lớn (大坂). Con dốc này được cho là cao nguyên Uemachi, kéo dài từ bắc xuống nam trên đồng bằng Osaka. Hai Hán tự “坂” và “阪” từng được dùng thay thế cho nhau và đến năm 1871 thì được quy định chính thức là “阪”.

Shiga

Shiga (滋賀) có nguồn gốc từ tên của một địa danh cũ là quận Shika (志賀). Về nguồn gốc của từ “Shika” cũng có nhiều giả thuyết khác nhau. Nó có thể là “石処 – shika”, tức một nơi có nhiều đá, hoặc biến âm từ chữ “suka – 砂処/州処", nghĩa là một bãi cát hoặc một đầm lầy ven hồ.

Wakayama

Vào năm 1585, Toyotomi Hideyoshi đã xây dựng một tòa lâu đài tại vùng đất xinh đẹp Wakanoura (和歌浦), nằm ở phía Tây Nam thành phố Wakayama hiện nay. Cái tên Wakayama (和歌山) được cho là bắt nguồn từ Wakanoura, và có nghĩa là “ngọn núi hòa ca”*.

*Hòa ca – Waka là một thể thơ truyền thống của Nhật Bản.

Vùng Chugoku

Hiroshima

Cái tên Hiroshima (広島) được cho là do lãnh chúa Terumoto Mori đặt ra vào năm 1589, khi ông khởi công xây dựng Lâu đài Hiroshima. Chữ “広 – hiro” có thể lấy từ tên của tổ tiên ông là Oe no Hiromoto, một quý tộc triều đình, và chữ “島 – shima” từ tên của Motonaga Fukushima, một samurai sống trong vùng vào thời Chiến Quốc.

Hoặc cũng có giả thuyết cho rằng nó bắt nguồn từ hình dạng tự nhiên của vùng đất, được tạo thành từ nhiều hòn đảo ở vùng đồng bằng (広島 – Quảng Đảo, nghĩa là "hòn đảo rộng lớn").

Okayama

Tên của tỉnh Okayama (岡山 – Cương Sơn) xuất phát từ Lâu đài Okayama. Khi lãnh chúa Hideie Ukita xây dựng tòa lâu đài mới vào năm 1590, ông đã xây tháp canh và tháp lâu đài trên một ngọn đồi nhỏ mà ông đặt tên là “Okayama” (nghĩa là “đồi núi”). Nó đã trở thành tên của lâu đài, và tên tỉnh cũng bắt nguồn từ đây.

Shimane

Tên tỉnh Shimane (島根) bắt nguồn từ tên địa danh cổ xưa Shimane-gun (島根郡), khu vực nằm ở phía đông bắc của tỉnh.

Bởi vì địa hình của Bán đảo Shimane tựa như như một dãy núi chạy dài tạo thành hình dáng hòn đảo nên tên “Shimane” từng được viết là “島嶺” , trong đó chữ “島” có nghĩa là đảo còn “嶺” (âm Hán Việt: lĩnh) có nghĩa là dãy núi cao lớn. Về sau, “Shimane” được viết lại thành “島根” như hiện nay.

Tottori

Người ta kể lại rằng, vào khoảng thời Nara, có rất nhiều loài chim nước tập trung ở các hồ và đầm lầy gần khu vực mà ngày nay là thành phố Tottori.

Người dân sinh sống trong khu vực này thường kiếm sống bằng nghề săn bắt các loài chim nước, họ được gọi là “鳥取部”, đọc là totoribe (chữ “鳥” có nghĩa là chim còn “取” có nghĩa là bắt, cả hai đều được đọc là “tori”).

Tên tỉnh Tottori (鳥取県) được cho là bắt nguồn từ đó.

Yamaguchi

Yamaguchi (山口) có nghĩa là “lối vào núi”. Có giả thuyết cho rằng, tên gọi này bắt nguồn từ tên của khu vực gần lối vào mỏ trên núi Higashi Hobenzan (ngọn núi có độ cao 734,2m nằm giữa thành phố Yamaguchi và thành phố Hagi, tỉnh Yamaguchi).

Một giả thuyết khác lại nói rằng, cái tên “Yamaguchi” bắt nguồn từ tên của lối vào con đường núi dẫn đến “Nagato no kuni” (長門の国, tên cũ của phần phía tây tỉnh Yamaguchi).

Vùng Shikoku

Ehime

Theo thần thoại Nhật Bản, sự ra đời của Nhật Bản bắt đầu từ việc hai vị thần Izanagi và Izanami tạo ra tám hòn đảo. Một trong số đó là “Iyo no Futana no Shima”, một hòn đảo có thân với bốn khuôn mặt. Mỗi khuôn mặt tượng trưng cho một vị thần.

“Ehime” (愛媛) chính là tên gọi của nữ thần Iyo (một trong bốn khuôn mặt), nó có nghĩa là “thiếu nữ xinh đẹp”. Và vùng đất của Iyo (Iyo no Kuni) chính là tỉnh Ehime ngày nay.

Tỉnh Ehime là tỉnh duy nhất ở Nhật Bản được đặt theo tên của một vị thần.

Kagawa

Tên gọi Kagawa (香川) có âm Hán Việt là Hương Xuyên, “nghĩa là dòng sông thơm”. Người ta nói rằng, có một cây bạch dương cổ thụ đã đổ xuống một con sông chảy qua khu vực này, và thế là dòng sông ấy ngập tràn hương thơm của bạch dương.  

Kochi

Cái tên Kochi (高知) được cho là có nguồn từ tên gọi của Lâu đài Kochi (Kochi-jo/高知城) – tòa thành nằm trên ngọn đồi Otakayama ở Kochi.

Trước đây, tên gọi của lâu đài là “Thành Kochiyama” (河中山城/Kochiyama-jo). Lâu đài này nằm giữa sông Kagami và sông Enokuchi, vì vậy thường xuyên bị lũ lụt.

Hai chữ “河中” được cho là gắn liền với lũ lụt và bị coi là không may mắn nên người ta đã đổi cách viết tên lâu đài thành “高知山城” và cuối cùng là “高知城/Kochi-jo” như hiện nay.

Từ đó, khu vực xung quanh lâu đài cũng được gọi là “Kochi” theo tên của nó.

Tokushima

Tên gọi của tỉnh Tokushima (徳島) là lấy theo tên của Lâu đài Tokushima, tòa thành được xây dựng trên vùng đất này bởi lãnh chúa Hachisuka Iemasa trong thời Chiến Quốc.

Trong tên gọi này, “徳” mang ý nghĩa tốt lành còn “島” có nghĩa là hòn đảo. Điều này có lẽ bắt nguồn từ việc Lâu đài Tokushima nằm ở vị trí cửa sông Yoshino và tòa thành tựa như một “ốc đảo” vì có dòng sông bao quanh.

Vùng Kyushu & Okinawa

Fukuoka

Tên gọi của tỉnh Fukuoka (福岡) được lấy theo tên của Lâu đài Fukuoka (福岡城) – tòa thành được xây dựng bởi Nagamasa Kuroda – lãnh chúa đầu tiên của vùng đất này.

Kagoshima

Có giả thuyết cho rằng, sở dĩ có tên gọi Kagoshima (鹿児島) là vì khu vực này có rất nhiều hươu, đặc biệt là hươu con (鹿児).

Kumamoto

Kumamoto được viết bằng Kanji là “熊本” – có nghĩa đen là "gốc rễ của gấu”, tuy nhiên trên thực tế, khu vực này không có gấu. Có giả thuyết cho rằng, “kuma” có nghĩa là "địa hình đan xen phức tạp của vùng cao và vùng trũng” còn “moto” có nghĩa là trung tâm.

Miyazaki

“宮” trong “宮崎” (Miyazaki) được lấy từ “神宮/jingu” (đền thờ), ám chỉ đền thờ Thiên hoàng Jinmu (じんむ天皇社/ Jinmu-tenno-sha) – ngày nay là Đền Miyazaki-jingu. Còn “崎” vốn là chữ "前", chỉ khu vực trước/xung quanh đền thờ.

Nagasaki

Về nguồn gốc của tên tỉnh Nagasaki, có giả thuyết cho rằng, tên gọi này được đặt theo tên của gia tộc Nagasaki (長崎氏) cai trị vùng đất này.

Một giả thuyết khác lại nói rằng, cái tên “Nagasaki” bắt nguồn từ việc người dân địa phương gọi Bán đảo Nomozaki là “長か岬” (Nagaka misaki), tức “mũi đất dài”. “Nagaka misaki” trở thành “Nankamisaki” rồi cuối cùng là “Nagasaki”, từ đó dẫn đến chữ Kanji “長崎”.

Oita

Theo Phong thổ ký vùng Bungo, thiên hoàng Keiko nói rằng vùng đất này rộng lớn và gọi nó là “ookita” – viết là “碩田国 – Thạc Điền Quốc”, tức vùng đất của cánh đồng rộng lớn. Về sau, cái tên được viết thành “大分”.

Okinawa

Có giả thuyết cho rằng, “oki” (沖) chỉ nơi xa bờ, còn “nawa” (なわ) là một biến thể của “naba” (なば) tức ngư trường, như vậy “Okinawa” nghĩa là “ngư trường xa bờ”. Tuy nhiên giả thuyết này không thể lí giải vì sao chữ  Hán “縄” được sử dụng trong tên gọi Okinawa.

Saga

Theo Phong thổ ký vùng Hizen, vào đầu thời Nara (710-794), ở khu vực mà ngày nay là tỉnh Saga, những cây long não đặc biệt phát triển mạnh mẽ. Vì vậy, hoàng tử Yamato Takeru gọi nơi này là “Sakae no Kuni” (栄の国), nghĩa là “vùng đất thịnh vượng”.

Về sau, “sakae” trong “Sakae no Kuni” được đổi thành “Saga”, và chữ Kanji được gán cho tên gọi này là “佐賀”.

kilala.vn