Hướng dẫn tách đũa “bất bại” theo khoa học

“割り箸 – waribashi”, loại đũa tre dùng một lần có thiết kế dạng tách đôi là một phát minh của người Nhật. Khi sử dụng loại đũa này, chắc hẳn bạn cũng đã trải qua tình huống mà hai chiếc đũa không chịu tách đều nhau, thậm chí có khi một chiếc còn nhọn hoắt như đầu chông, gây ra cảm giác “ức chế”. Một chuyên gia cơ khí người Nhật sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề này! 

Cách tách đũa đều nhau

Nhiều người trong số chúng ta có thói quen cầm đầu đũa rồi tách sang hai bên. Tuy nhiên, cách này khiến lực tác động không đều, dễ dồn về một phía khiến đũa bị tách lệch hoặc bị xơ ở cạnh. Nếu sử dụng một lực quá mạnh, đũa còn có thể bị gãy ở vị trí không mong muốn.

Khi tìm kiếm từ khóa “cách tách đũa”, bạn sẽ tìm thấy những bài viết hoặc video hướng dẫn nên đặt đũa nằm ngang, song song với mặt bàn rồi tách theo hướng lên – xuống, thay vì đặt dọc và tách sang trái – phải. 

Điều này đúng, nhưng chưa đủ. Theo Giáo sư Furukawa, để tách đũa đều đẹp, cần chú ý đến sự cân bằng của một loại lực gọi là “ứng suất”.

Giáo sư giải thích: “Khi một vật thể chịu lực từ bên ngoài, bên trong sẽ sinh ra một loại lực gọi là ‘ứng suất’. Trong trường hợp tách đũa, ứng suất bắt đầu phát sinh từ phần khe hở giữa hai cây đũa rồi dần dần truyền về phía gốc, và cuối cùng tách thành hai chiếc. Tách có đẹp hay không phụ thuộc vào việc ứng suất có truyền thẳng qua giữa hai chiếc đũa không, hay bị lệch về một bên.”

“Mấu chốt là làm sao để truyền ứng suất đều vào cả hai chiếc đũa. Muốn vậy, đừng dùng lực đột ngột, mà hãy tác động một lực nhẹ nhàng rồi từ từ tăng dần lên,” ông nói thêm.

Để làm được điều này, cách cầm đũa cũng rất quan trọng. Tay thuận sẽ cầm phía dưới và nâng đỡ đũa, trong khi tay còn lại sẽ là tay tác dụng lực. Lý do là vì chúng ta có xu hướng cử động tay thuận mạnh hơn tay không thuận.

Lời khuyên tiếp theo của Giáo sư là về vị trí tác dụng lực kéo - "cách đầu đũa khoảng ba đầu ngón tay". Theo ông, “do sự sai lệch trong quá trình sản xuất, hai chiếc đũa thường sẽ có chiếc dày hơn, chiếc mỏng hơn. Nếu tách ở vị trí quá gần đầu đũa, chênh lệch độ dày sẽ gây mất cân bằng ứng suất, kết quả là đũa bị tách xấu.

Ngược lại, nếu tách từ phần gốc đũa thì cần dùng lực mạnh, không thể tách nhẹ nhàng và từ từ được. Qua nhiều lần thử nghiệm, tôi nhận thấy vị trí lý tưởng để giữ ứng suất cân bằng chính là cách đầu đũa khoảng ba đầu ngón tay.”

Vậy tựu trung, có ba bước cần làm để tách đũa bất bại theo lời khuyên từ Giáo sư Furukawa:

• Bước 1: Đặt đôi đũa nằm ngang, tay thuận cầm phía dưới.
• Bước 2: Xác định vị trí tác dụng lực là ba đầu ngón tay tính từ đầu đũa.
• Bước 3: Dùng tay không thuận từ từ kéo cây đũa lên trên bằng một lực nhẹ nhàng.

Một số phép lịch sự khi dùng đũa

Ngoài việc tách sao cho đẹp thì dưới đây là một số lưu ý liên quan đến văn hóa dùng đũa khi dùng bữa cùng người Nhật.