Gateball ở Nhật: Từ đỉnh cao đến thoái trào

Từng là một môn thể thao được yêu thích tại xứ Phù Tang, nhưng giờ đây Gateball lại càng ngày càng hiếm người chơi do bị mặc định là môn dành cho người cao tuổi.

Gateball là môn thể thao gì?

Gateball - ゲートボール là môn thể thao đồng đội được Suzuki Kazunobu khởi xướng tại Nhật Bản vào năm 1947, lấy cảm hứng từ môn Croquet (trò chơi sử dụng bóng cao su).

Vào thời điểm ấy, Nhật Bản đang thiếu hụt trầm trọng cao su dùng để làm các loại bóng sử dụng trong thể thao. Ông Suzuki - người đang làm việc trong ngành công nghiệp gỗ trên đảo Hokkaido, nhận ra rằng gỗ cũng có thể dùng để làm bóng. Vậy là ông đã sửa đổi các quy tắc của Croquet và tạo ra Gateball như một trò chơi dành cho những người trẻ tuổi thời bấy giờ.

Khi một giáo viên thể dục giới thiệu Gateball đến các hội phụ nữ và câu lạc bộ người cao tuổi của thành phố Kumamoto, môn thể thao này bắt đầu được quan tâm.

Năm 1962, Hiệp hội Gateball Kumamoto được thành lập và họ đã thiết lập một bộ luật thi đấu ở địa phương. Môn thể thao này trở nên nổi tiếng khi được trình diễn tại một hội nghị thể dục thể thao toàn quốc ở Kumamoto vào năm 1976. Đại diện của các tổ chức người cao tuổi sau đó đã giới thiệu Gateball đến khắp các địa phương trên cả nước.

Năm 1984, Liên đoàn Gateball Nhật Bản (JGU) được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của chủ tịch đầu tiên - Ryoichi Sasakawa, JGU đã xây dựng một bộ quy tắc thống nhất và tổ chức cuộc họp toàn quốc đầu tiên. Sau đó một năm, JGU hợp tác với Trung Quốc, Hàn Quốc, Brazil, Hoa Kỳ và Đài Loan để thành lập Liên đoàn Gateball Thế giới (WGU). Kể từ đó, WGU kết nạp thêm Bolivia (1987), Paraguay (1987), Peru (1987), Argentina (1989), Canada (1989), Singapore (1994), Hồng Kông (1998), Úc (2003) và Macao (2005).

Cách chơi Gateball

Trò chơi được chơi trên sân 20x15m, có ba cổng và một cột gôn. Có hai đội thi đấu với nhau, mỗi đội gồm 5 thành viên. Hai bên chọn một màu bóng cho đội của mình (thường là đỏ hoặc trắng), số trên bóng cũng là số của mỗi người chơi.

Bắt đầu

Xen kẽ từng thành viên của mỗi đội sẽ đánh bóng lăn qua cổng số 1. Để được công nhận là qua cổng 1, bóng không được chạm vào quả bóng khác trên đường đi.

Nếu qua cổng và nằm trong sân, người chơi sẽ tiếp tục đánh bóng qua cổng số 2.
Nếu không qua cổng thì đến lượt người tiếp theo.

Kết thúc

Tiếp tục đánh bóng lần lượt qua cổng 2 và 3, sau đó đánh vào cột gôn ở giữa sân. Quả bóng sau khi chạm cột gôn sẽ được lấy khỏi sân.

Chạm

Khi bóng của người đánh chạm vào bóng của đối phương, gọi là "chạm bóng". Nếu cả hai quả bóng đều nằm trong sân, người đánh có thể thực hiện động tác "đánh bật" (spark) để đưa bóng đối phương ra xa và được quyền đánh tiếp.

Tính điểm

Mỗi lần bóng đi qua cổng theo thứ tự được tính 1 điểm. Đánh trúng cột gôn sau khi qua tất cả các cổng được tính 2 điểm.

Sau 30 phút, đội có điểm cao nhất sẽ là đội chiến thắng. Đây là một trò chơi có nhịp độ nhanh và mang tính chiến lược mà bất kì độ tuổi nào cũng có thể tham gia.

gioi-tre-choi-gateball — Một buổi tập Gateball tại trường trung học. Ảnh: Nippon

Sự thoái trào của môn thể thao từng được “săn đón”

Vào thời kỳ đỉnh cao vào những năm 80, ước tính Hiệp hội Gateball của tỉnh Yamaguchi có hơn 10.000 thành viên. Số lượng thành viên được ghi nhận lớn nhất là 5.764 vào năm 1997. Tuy nhiên ngày nay, hiệp hội chỉ còn lại 138 thành viên.

Sự sụt giảm này không chỉ xuất hiện ở Yamaguchi mà trên phạm vi toàn quốc khi Hiệp hội Gateball Nhật Bản báo cáo có 680.000 thành viên vào năm 1998 nhưng ngày nay, con số đó chỉ còn 35.000.

Nakada Noriaki, người đứng đầu Hiệp hội Gateball của tỉnh Yamaguchi, cho biết môn thể thao này bị coi là "trò chơi dành cho người cao tuổi" khiến không nhiều người trẻ hứng thú.

Bên cạnh đó, mặc dù dân số người cao tuổi của Nhật Bản đang tăng nhanh chóng nhưng nhiều người ở độ tuổi 60 và 70 thấy rằng họ phải tiếp tục làm việc để kiếm sống trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay. Quỹ thời gian của họ cho các hoạt động giải trí như Gateball vì thế cũng bị cắt giảm.

Tuy nhiên môn thể thao này đang có một bước chuyển đầy triển vọng khi được đưa vào trường học. Sự quan tâm ngày càng tăng của giới trẻ đối với môn thể thao này thể hiện rõ trong Giải vô địch Gateball dành cho thanh thiếu niên Nhật Bản (chỉ dành cho những người chơi từ 18 tuổi trở xuống).

Cùng theo dõi một buổi thi đấu Gateball:

kilala.vn