Một Haruki Murakami rất hiền trong “Lắng nghe gió hát”

Cuốn tiểu thuyết đầu tay của Haruki Murakami, như bao tác phẩm khác, có cảnh làm tình và cái chết. Nhưng tất cả hiện lên quá đỗi nhẹ nhàng. Tựa như cơn gió hiếm hoi mang theo vài nét cười mỉm thổi qua mùa hè nóng bức. Khiến tôi thấy lạ lẫm với một Haruki Murakami rất hiền như thế.

Có người từng nói không nên đọc Haruki Murakami khi đang cô đơn hay buồn đau. Vì văn của ông hé mở cho người đọc thấy những gam màu u tối trong cuộc sống và đậm đặc mùi của cái chết. Nhưng “Lắng nghe gió hát” – với tôi – có lẽ là một ngoại lệ hiếm hoi, một tia sáng le lói ở thế giới ngập tràn gió trong vô vàn thế giới chơi vơi do Haruki Murakami tạo ra. 

Cuốn tiểu thuyết dày 189 trang. Kể về mười tám ngày trong mùa hè tháng Tám oi bức của nhân vật “tôi” – sinh viên chuyên ngành sinh vật học – trong chuyến về thăm quê, qua ngôi kể thứ nhất của “tôi”. Với những câu chuyện vặt vãnh, mối quan hệ với cậu bạn Chuột, cô gái xa lạ làm thêm ở tiệm bán đĩa hát có bàn tay bị mất ngón út, những hồi ức và hoài niệm từ quá khứ trôi về.

“Tôi” là một nhân vật khá đặc biệt. Ấn tượng nổi trội nhất của tôi về chàng trai hai mươi tuổi này là cậu có sự hài hước nhẹ nhàng thể hiện trong các cuộc nói chuyện với người khác. Chẳng hạn khi một người phụ nữ lạ mặt mượn cậu ít tiền lẻ, người đó cảm ơn cậu và bảo nếu ra quán mà đổi nhiều tiền thì chắc sẽ bị ghét ra mặt, cậu đã đáp lại rằng:

“Không có gì đâu. Nhờ vậy mà người tôi nhẹ đi hẳn.”

Hay khi người phụ nữ hỏi cậu đoán mình bao nhiêu tuổi, cậu trả lời: “Hai tám”. Người phụ nữ nói “Bốc phét kìa” thì cậu đáp tiếp “Hai sáu”. 

Cậu luôn phải đánh giày cho bố mỗi ngày rồi mới được ra ngoài uống bia. Bạn cậu bảo cậu nên cảm ơn bố vì đó là thói quen tốt, thì cậu trả lời rằng:

“Tôi lúc nào cũng cảm tạ vì bố tôi chỉ có hai chân.”  

Rồi khi cô gái cậu mới quen kể về những chuyện không hay trong gia đình mình, cậu an ủi:

“Cô cứ thoải mái đi. Ai cũng có nỗi niềm riêng mà.”

“Anh cũng vậy à?”

“Ừ. Lúc nào tôi cũng cầm khư khư hộp xi đánh giày và khóc.”

Sự hài hước nhẹ nhàng và có duyên của cậu khiến đối phương cảm thấy dễ chịu. Thế nên họ luôn đáp lại bằng những sắc thái khác nhau của nụ cười như “mỉm cười”, “bật cười”, “cười khúc khích” hay “cười đầy thích thú”. Cậu nói về chuyện buồn với giọng tưng tửng, tỉnh rụi như không. Điều này giúp không khí câu chuyện dịu đi chút cô đơn, buồn bã của một mùa hè “vô vị” đến nỗi nếu nhân vật “tôi” và cậu bạn Chuột không “uống hết lượng bia bằng một cái bể bơi hai nhăm mét, rắc vỏ lạc dày cả năm xăng ti mét khắp sàn Jay’s Bar” thì họ "sẽ không sống nổi”.

Hiển nhiên như tôi đã nói lúc đầu, câu chuyện có xuất hiện bóng dáng của cái chết. Nhưng cái chết đó đến từ người bạn gái của nhân vật “tôi” trong quá khứ, được miêu tả thoáng qua, tựa như cơn gió lạnh làm rùng mình một chút rồi thôi. Cái chết ấy cũng có ảnh hưởng đến nhân vật "tôi" của hiện tại. Nhưng ít nhất cậu chưa có ý định chết vào lúc này. Chỉ là cậu cảm thấy sợ hãi trước dòng chảy của thời gian. Nó rút dần sự sống của con người từng giây từng phút. Cậu cảm thấy luyến tiếc mùa hè của những ngày xưa cũ, nhưng chỉ biết bất lực nhìn nó trôi qua kẽ tay, tan biến vào cơn gió Nam mang hương biển và mùi nhựa đường cháy nắng.

“Tháng năm thật quá đỗi vội vàng.”

“Mọi thứ đều qua đi. Không ai có thể kiểm soát được điều đó. Tất cả chúng ta đều sống như vậy.”

Tác phẩm này có hay không? 

Với tôi thì nó đọc chưa “đã”, vẫn còn hiền và nhẹ lắm so với những tác phẩm khác của Haruki Murakami. Cảnh làm tình, cái chết trong “Lắng nghe gió hát” chỉ như một vệt mực phết qua nhẹ nhàng khi ông đang vẽ bức tranh của một thành phố biển đầy gió trong mùa hè oi bức. Nội tâm nhân vật, diễn biến và tình huống truyện không đến mức giằng xé, cao trào hay gây ám ảnh. Nhưng đây là cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông, “có vai trò không gì thay thế nổi”, bộc lộ những tư tưởng, trăn trở ban đầu của ông về văn chương. 

Nếu bạn là một fan của Haruki Murakami thì hãy đọc quyển này để biết một Haruki Murakami thuở ban đầu “hiền lành” như thế nào. Nếu bạn không phải là fan của ông thì càng nên đọc. Vì sao ư? Đọc đi rồi sẽ biết. 

kilala.vn