Yếu tố nào khiến người Việt đọc truyện giấy bản quyền?

Để thực hiện chuyên đề Manga, Kilala đã có cuộc phỏng vấn anh Đặng Cao Cường – Phó Trưởng ban biên tập truyện tranh NXB Kim Đồng về vấn đề "bản quyền" và những yếu tố giúp người đọc ủng hộ truyện tranh giấy. 

Anh Đặng Cao Cường (Ảnh: NVCC)

Được biết NXB Kim Đồng hiện tái bán khá nhiều bộ truyện như Doraemon, Dragon Ball, Hikaru - kì thủ cờ vây. với giá thành cao gấp 5 lần ngày trước, giữa thời buổi truyện online hiện rất phổ biến. Vì sao NXB Kim Đồng quyết định tái bản những bộ này?

Phải nói rằng mọi cuốn Manga cộp mác Kim Đồng đều được thực hiện dựa trên sự ủng hộ của độc giả dành cho tác phẩm. Đây là những bộ truyện được liệt vào hàng “kinh điển” trong thế giới truyện tranh Manga, với sức sống lâu bền và những thông điệp không cũ đi theo thời gian. Được sự tin tưởng của tác giả và NXB phía Nhật Bản, toàn bộ các công đoạn thực hiện một cuốn truyện tranh của NXB ở thời điểm hiện tại đã dần đi vào chuyên nghiệp: từ việc kí kết bản quyền, chuyển giao dữ liệu, dịch thuật, in ấn, truyền thông. để cho ra đời những ấn phẩm thực sự có chất lượng cả về nội dung lẫn hình thức, xứng đáng với những gì tác phẩm gốc mang lại.

Chất lượng, cảm giác thực và tinh thần ủng hộ tác phẩm là những yếu tố giúp cho độc giả đến với truyện giấy bản quyền. Nhiều bạn đọc online nhưng vẫn mua sách rất đều đặn không bỏ cuốn nào cũng là vì truyện bản quyền, ở một góc độ nào đó, đã làm hài lòng các bạn. Cộng với giá thành mà theo mặt bằng chung là rất “ưu đãi độc giả trẻ” thì chúng tôi vẫn cực kì sung sức với những dự án xuất bản và tái bản những tựa truyện đã có chỗ đứng trong lòng độc giả, đồng thời tiếp tục khai thác các tác phẩm mới chưa được nhiều bạn biết đến.

Hikaru - Kì thủ cờ vây (Ảnh: Thiên Trí)

Nhật Bản là một trong những quốc gia có luật bản quyền và sở hữu trí tuệ gắt gao nhất trên thế giới. Trong quá trình xin bản quyền cho đến khi truyện được ra mắt, NXB Kim Đồng thường gặp khó khăn nào?

Có lẽ khó khăn nhất chính là việc phải chịu sức ép từ rất nhiều phía: phía đối tác, nằm ở việc đáp ứng những yêu cầu từ phía NXB chủ quản và tác giả (chi phí bản quyền, hình thức sách, kế hoạch truyền thông chăm chút cho sách và các điều kiện có liên quan.), sách mua phải hợp ý độc giả (tác phẩm đang gây sức hút trên mạng và mạng xã hội, một tác phẩm kinh điển chưa ai mua bản quyền, một tác phẩm có nhân vật không bị họ tẩy chay,.) và phải hợp với điều kiện thực tế của NXB như có đúng với tôn chỉ, mục đích của NXB hay không, số lượng dự báo sẽ phát hành được bao nhiêu bản, thời điểm ra sách có bị rào cản nào từ đối thủ hay đề tài có trùng lặp không,.

Thời gian từ khi xin bản quyền, dịch thuật cho đến khi truyện được phát hành thường mất bao lâu?

Việc này tùy thuộc vào thời điểm. Có những tác phẩm chúng tôi gấp rút mua bản quyền và cho phát hành ngay khi truyện còn đang nóng như Vị thần lang thang, Chàng khổng lồ tí hon, Orange - lá thư từ tương lai thì chỉ khoảng 2, 3 tháng. Có những tác phẩm cần đầu tư thời gian dịch thuật, kĩ – mĩ thuật như One Piece, Gintama, các cuốn databook, artbook. thì lại lên đến gần 1 năm. Trung bình thì sẽ vào khoảng 6 - 8 tháng để một cuốn truyện được giao dịch bản quyền cho đến khi phát hành tập 1. Vì lâu nhất là ở khâu đầu vào.

Phần chuyển ngữ của NXB Kim Đồng luôn được đánh giá là chỉn chu và theo sát nguyên tác. Anh có thể chia sẻ thêm về đội ngũ biên dịch Manga Nhật Bản của NXB Kim Đồng được không?

Hiện đội ngũ biên dịch Manga Nhật Bản không nhiều nhưng họ là số ít người dịch lâu năm, trải qua nhiều tác phẩm với sự linh hoạt và uyển chuyển trong chuyển ngữ, nêu bật được tinh thần của từng tác phẩm.

Việc dịch truyện tranh Manga có khá nhiều đặc thù, về ngôn ngữ, từ tượng thanh, tượng hình, đòi hỏi độ nhạy bén về tư duy rất cao. Người dịch chưa cần phải là người nắm chắc tiếng Nhật ở trình độ cao nhất, nhưng tư duy ngôn ngữ và văn phong của tiếng Việt lại phải linh động, biến hóa và mạch lạc.

Hiện tại chúng tôi đang gia tăng đội ngũ công tác viên dịch thuật trẻ để “nói lên tiếng nói của thế hệ mình”. Đây cũng là cách giúp các bạn phát huy vốn tiếng Nhật một cách tốt nhất.

Anh có nhận xét gì về thị hiếu của độc giả Manga xưa và nay?

Trước đây, thế hệ 7X, 8X và một phần bạn trẻ 9X đời đầu không có nhiều truyện để đọc. Các tác phẩm độc giả xưa yêu thích đều mang tính chính kịch với nét vẽ trau chuốt, hoa mĩ. Nhân vật nam thường nghiêm túc, có một ước mơ hoài bão và quyết tâm theo đuổi, nữ chính ủy mị và yếu đuối. chẳng hạn như nhóm bạn của Yugi trong bộ Vua trò chơi luôn bên nhau, sát cánh chiến đấu vì hai chữ tình bạn, hay Carol trong bộ Nữ hoàng Ai Cập đình đám một thời. Còn có rất nhiều bộ truyện tranh ghi điểm theo những khuôn mẫu ấy: Dấu ấn Rồng Thiêng, Cậu bé Vô song, Chie cô bé hạt tiêu, Cô bé chăm chỉ - Mặt nạ thủy tinh, hay Hoa hồng Véc-xây.