Asako Kitamura: Nữ nghệ nhân làm đèn Nebuta duy nhất của Nhật

Là nữ nghệ nhân Nebuta duy nhất của xứ sở Phù Tang, Asako Kitamura đã cống hiến hết mình để tạo nên những chiếc đèn lồng Nebuta khổng lồ vô cùng tinh xảo, một phần không thể thiếu trong các lễ hội Nebuta Matsuri. 

Trong số những hình ảnh biểu tượng của mùa hè Nhật Bản, không thể thiếu đi các lễ hội văn hóa lung linh đầy màu sắc. Trong đó phải kể đến Lễ hội Nebuta truyền thống diễn ra vào các buổi tối của thượng tuần tháng 8 với điểm nhấn là những cỗ đèn lồng Nebuta xuất hiện trên các con đường của thành phố Aomori, tỉnh Aomori. 

Những chiếc đèn lồng khổng lồ rực rỡ và tinh xảo ấy là tác phẩm được làm hoàn toàn thủ công bởi các nghệ nhân trong nhiều tháng liền. Cũng như nhiều nghề truyền thống khác đang dần bị mai một, số lượng nghệ nhân Nebuta cũng ngày càng ít dần. Hiện tại, ở Aomori chỉ còn 14 người được gọi là "Nebuta-shi - ねぶた師", tức chuyên gia về Nebuta. Và cô Asako Kitamura là một trong số đó.

Nữ nghệ nhân Nebuta đầu tiên

Sinh vào tháng 10/1982, Asako Kitamura là nữ chuyên gia Nebuta đầu tiên trong lịch sử của nghề thủ công truyền thống lâu đời này tại xứ sở hoa anh đào. Cô học nghề từ cha mình, ông Takashi Kitamura, thế hệ làm Nebuta thứ 6 của Nhật Bản với nhiều tác phẩm tiếng tăm. 

Vào năm 2007, khi ở tuổi 25, Asako quyết định nghiêm túc theo đuổi nghề sau khi chứng kiến tác phẩm “Thánh Đức Thái tử Shotoku” của cha mình chiến thắng giải thưởng danh giá nhất “Nebuta Taisho” và được truyền cảm hứng mãnh liệt từ đó. 

Đến năm 2012, Asako đã chính thức trở thành một nghệ nhân Nebuta dưới sự ghi nhận của Ban tổ chức Nebuta thành phố Aomori. Tác phẩm đầu tiên của cô mang tên “Takuroku no Tatakai” đã thu hút nhiều sự chú ý khi mang về cho Asako giải thưởng "Nghệ nhân xuất sắc nhất".

Cùng với tài năng hiếm có, Asako nhanh chóng trở thành gương mặt nổi bật trong nghề thủ công truyền thống Nebuta, xuất hiện trên nhiều đài truyền hình lớn của Nhật như Nippon TV, NHK, TBS và tiếp tục cống hiến cho những lễ hội truyền thống của đất nước Nhật Bản.

Quá trình hoàn thành một tác phẩm Nebuta 

Các cỗ đèn lồng đều được làm hoàn toàn thủ công và mất nhiều tháng liền để lắp đặt hoàn thiện. Theo dõi cách Asako tạo nên một chiếc lồng đèn Nebuta có thể thấy quá trình này được chia làm 5 công đoạn chính. 

Công đoạn 1: “骨組 – Honegumi” – Xây dựng bộ khung

Một số lượng lớn gỗ và dây thép được quấn với nhau vô cùng phức tạp để làm nên bộ khung. Nó không chỉ tạo nên hình dáng cuối cùng của đèn lồng, mà còn giúp lắp đặt hệ thống chiếu sáng bên trong. Thông thường, bộ khung được làm trong thời gian từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6. 

Công đoạn 2: “紙貼り – Kamihari” – Dán giấy lên khung 

Bước tiếp theo là bọc giấy cho bộ khung cũng tốn không ít thời gian. Với những cỗ đèn lồng lớn cao 5m và rộng 9m, quá trình dán giấy sẽ kéo dài từ đầu đến giữa tháng 6. 

Công đoạn 3: “描き割 – Kakiwari” – Vẽ tranh lên đèn lồng 

Ngay khi lớp giấy bên ngoài đã được dán lên toàn bộ khung, các nghệ nhân bắt đầu vẽ tranh lên khung. Họ sử dụng sáp thoa lên những khu vực để trắng không sơn màu. Công đoạn Kakiwari thường sẽ kéo dài đến đầu tháng 7. 

Công đoạn 4: “色付け – Irotsuke” – Tô màu 

Đến công đoạn này, những chiếc đèn lồng đã hoàn thành hơn một nửa và bắt đầu được lên màu. Lúc này, Kitamura và nhóm của mình bắt đầu sơn màu lên toàn bộ đèn lồng. 

Quá trình này là sự kết hợp giữa đi cọ và phun màu, sử dụng các tờ báo che chắn những phần còn lại để không bị dính màu vẽ. Vì lễ hội sẽ diễn ra vào tháng 8 nên công đoạn tô màu này sẽ phải hoàn thành trước cuối tháng 7. 

Công đoạn 5: “台上げ – Daiage” – Đặt lên xe rước

Sau một số thao tác cuối cùng nhằm đảm bảo biểu cảm của nhân vật đúng với ý của nghệ nhân, các bộ phận hỗ trợ khác sẽ được đặt vào bộ khung và cố định lại. Các nghệ nhân cũng kiểm tra thử hệ thống chiếu sáng bên trong Nebuta để sẵn sàng ra mắt công chúng tại lễ hội. 

Lễ hội Aomori Nebuta Matsuri quay trở lại

kilala.vn