Tổng quan võ Aikido cho người mới: đặc điểm, số đai, nguyên tắc và kỹ thuật

Xứ sở hoa anh đào là cái nôi ra đời của nhiều bộ môn võ thuật nổi tiếng trên toàn thế giới, trong đó không thể không nhắc đến Aikido – môn võ hoàn toàn khác biệt với phần còn lại,  không xem tấn công là nền tảng mà đề cao việc “lấy nhu trị cương”.

Aikido là gì?

Aikido - 合気道 hay Hợp Khí Đạo là một môn võ thuật hiện đại có nguồn gốc từ xứ sở hoa anh đào được sáng lập bởi tổ sư Ueshiba Morihei vào đầu thế dựa trên những nghiên cứu tổng hợp của ông về võ học, triết học và tín ngưỡng tôn giáo.

Mục đích của Aikido là gì?

Aikido không phải phương tiện để chiến đấu với người khác, vì vậy môn võ này không chú trọng đến việc tập luyện sức mạnh mà mà mục đích là để điều hòa thư giãn, rèn luyện sự bền bỉ, linh hoạt cơ thể cũng như điều chỉnh vận động đúng các khớp xương như hông, vai.

Được ghép từ ba chữ Hán “合 – hợp” (hòa hợp), “気 – khí” (tinh thần) và “道 – đạo” (con đường), Aikido thường được hiểu là “con đường hợp thông với năng lượng cuộc sống” hoặc “con đường của tinh thần hài hòa”. 

Mục tiêu của Ueshiba Morihei khi khi phát triển Aikido là tạo ra một nghệ thuật mà các môn sinh có thể sử dụng để tự bảo vệ bản thân trong khi vẫn tránh làm bị thương người tấn công.

Chính vì vậy, Hợp khí đạo chủ yếu tập trung sử dụng những đòn ném và khóa khớp và trong đối kháng, người sử dụng Aikido thường không tấn công mà biến chính phần sức lực từ sự tấn công của đối phương để kháng cự lại. 

Lịch sử hình thành võ Aikido

Ueshiba Morihei, người sáng lập Aikido sinh ngày 14 tháng 12 năm 1883. Khi còn là một cậu bé, ông thường phải chứng kiến những tên côn đồ ở địa phương đánh đập cha mình vì những lý do chính trị.

Chính vì vậy, ông quyết tâm trở nên mạnh mẽ hơn để trả thù và lao vào rèn luyện thể chất, võ thuật thật chăm chỉ. Nhờ đó, Ueshiba thành thạo môn võ cổ truyền Jujutsu (Nhu thuật), đấu kiếm và đấu giáo.

Tuy nhiên, khả năng võ thuật vô cùng ấn tượng vẫn không làm ông thấy thỏa lòng. Vị tổ sư bắt đầu đào sâu vào các tôn giáo với hy vọng tìm thấy ý sâu sắc hơn đối với cuộc sống song song với việc theo học võ thuật. 

Kết hợp việc luyện tập võ thuật với các hệ tư tưởng tôn giáo của bản thân, Ueshiba Morihei đã tạo ra một bộ môn võ thuật hiện đại. Ban đầu, môn võ được gọi là “aikibudo” và “aikinomichi” cho đến năm 1942 được Ueshiba đặt tên là “Aikido”.

Về khía cạnh kỹ thuật, Aikido sử dụng các đòn khóa khớp và ném từ Jujutsu kết hợp với các chuyển động cơ thể của kiếm và giáo. Tuy nhiên, nhiều kỹ thuật Aikido là kết quả từ sự phát triển và đổi mới của chính tổ sư Ueshiba.

Về mặt tôn giáo, Aikido chịu ảnh hưởng lớn của Omoto-kyo, một phong trào tân Thần đạo được khởi xướng bởi Deguchi Onisaburo. Một trong những đặc điểm chủ yếu của Omoto-kyo là nhấn mạnh việc đạt được cõi hoàn hảo trong một đời người. 

Điều này đã tác động mạnh đến triết lý võ thuật của Ueshiba: mở rộng tình yêu thương, sự cảm thông với những ai có ý muốn làm hại người người khác. Triết lý đó được thể hiện trong môn võ Aikido qua sự nhấn mạnh việc làm chủ võ thuật để có thể nhận lấy đòn tấn công và chuyển hướng nó đi một cách vô hại.  

Tại sao nên chọn Aikido thay vì các môn võ khác?

Aikido không chủ trương tấn công mà chỉ có phòng thủ, không bao gồm những đòn đánh gây thương tích nặng nề mà chỉ “mượn” sức đối phương để phản kháng, vì vậy không đòi hỏi quá nhiều sức khỏe ở người tập luyện và thích hợp cho hầu hết mọi lứa tuổi luyện tập.

Lợi ích tuyệt vời của việc luyện tập Aikido

Tôi rèn thể chất và tinh thần

Luyện tập Aikido rất tốt cho việc điều hòa thư giãn, tăng cường sự bền bỉ, tính linh hoạt của cơ thể cũng như cải thiện tư thế, điều chỉnh vận động đúng các khớp xương như hông, vai. Ngoài ra, có những nghiên cứu khoa học cho thấy, Hợp Khí Đạo còn mang lại những lợi ích về sức khỏe khác bao gồm ngăn ngừa bệnh tim mạch, giảm huyết áp.

Với việc không chủ trương sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đề, Aikido hướng người học đến tinh thần tương thân tương ái, đề cao hòa bình trong giải quyết xung đột. Khi luyện tập, các võ sinh không phải đặt nặng tính thắng thua và tìm mọi cách triệt hạ đối phương, nhờ đó tinh thần của học được tự do, thoải mái.  

Rèn luyện sự nhẫn nại, kiên trì

Khi thực hành Aikido, bạn sẽ học được tính tự giác, sự tự tin và có thể đối phó với các tình huống căng thẳng theo cách tích cực và bình tĩnh hơn. Nhiều người đã chia sẻ rằng, họ có thể trở nên nhẫn nại, kiên trì trước mọi vấn đề nhờ luyện tập Aikido.

Duy trì sự hài hòa trong cơ thể và tâm trí

Thực hành Aikido thúc đẩy sự tự phản ánh và nhận thức rõ hơn về các tương tác xã hội. Trong quá trình học và luyện tập Aikido với bạn đồng môn, bạn có cơ hội tìm hiểu về bản thân, bao gồm cả phản ứng của bạn với người khác và những xung đột.

Qua đó, có thể lĩnh hội được các kỹ năng và sự tự tin để tiếp cận các vấn đề xung đột hàng ngày một cách tích cực. Học cách điều chỉnh cảm xúc của bản thân, phản ứng của cơ thể trước sự căng thẳng và áp lực trong rèn luyện thể chất sẽ là tiền đề để bạn kiểm soát phản ứng của mình trước những thách thức trong cuộc sống và các mối quan hệ với những người xung quanh.

Tự vệ

Tự vệ là mục đích chung của hầu hết mọi người khi tìm đến võ thuật. Và Aikido chính là môn võ đề cao sự tự vệ - hóa giải đòn đánh của đối phương, phản kháng bằng chính sức mạnh của họ. Khi học Aikido, bạn sẽ được hướng dẫn các kỹ thuật di chuyển, các đòn ném sao cho giảm thiểu nguy cơ chấn thương cho bản thân mình và kể cả đối phương.

Nuôi dưỡng các mối quan hệ

Từ khi được hình thành cho đến nay, Aikido không ủng hộ việc tổ chức thi đấu đối kháng và được mệnh danh là môn võ tránh xa mọi xung đột. Trong quá trình luyện tập Aikido, tình đồng môn sẽ có cơ hội được vun bồi, tạo nên sự đoàn kết của tập thể và những mối quan hệ bền vững.

Nguyên tắc Aikido

Dựa trên triết lý hòa hợp và bất khả xâm phạm, Aikido không chủ trương tấn công và đối đầu trực diện với người khác, tôn trọng hòa bình và không ganh đua. Thay vao đó, hướng người học đến việc tự rèn luyện bản thân, vượt lên và chiến thắng chính mình.

Các kỹ thuật Aikido

Trong Aikido, các kỹ thuật cơ bản được chia làm 3 phần chính, gồm có: Nage (kỹ thuật ném), Osae (kỹ thuật giữ và kiểm soát), Kokyu-ho (kỹ thuật thở). Các kỹ thuật này không hướng đến việc tấn công đối thủ hay tập trung vào sức mạnh mà cần chú trọng đến độ chuẩn xác, kịp thời khi ra đòn.

Aikido có mấy đai?

Võ Aikido bao gồm 6 cấp (kyu) và 3 đẳng (dan), với hai màu đai cơ bản là trắng và đen:

• Kyu thứ 6 (Rokukyu) - đai trắng
• Kyu thứ 5 (Gokyu) - đai trắng
• Kyu thứ 4 (Yonkyu) - đai trắng
• Kyu thứ 3 (Sankyu) - đai trắng
• Kyu thứ 2 (Nikyu) - đai trắng
• Đệ nhất kyu (Ikkyu) - đai trắng
• Sơ đẳng (Shodan) - đai đen
• Nhị đẳng (Nidan) - đai đen
• Tam đẳng (Sandan) - đai đen

Các trang bị cần thiết khi tập luyện Aikido

Võ phục

Bộ trang phục tập luyện Aikido dành cho cả nam và nữ bao gồm áo màu trắng, quần dạng váy rộng màu đen được gọi là Hakama. Trên chiếc quần Hakama có 7 nếp gấp tượng trưng cho 7 đức tính của người võ sĩ: sự quả cảm, lòng nhân ái, sự ngay thẳng, lễ độ, sự trung thực, trung thành và lòng tự trọng. 

Vũ khí

Theo truyền thống, các võ sinh sử dụng gậy ngắn, kiếm gỗ và dao trong luyện tập Aikido. Ngày nay, một số trường phái Aikido còn phát triển thêm kỹ thuật cướp súng cầm tay, cướp vũ khí. Tuy nhiên, cũng có những trường phái không tập luyện với vũ khí mà chỉ sử dụng tay không.

Học Aikido ở đâu?

Hiện nay, ở Việt Nam, đặc biệt tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội có khá nhiều cơ sở giảng dạy Aikido, nếu muốn theo học aikido, các bạn có thể tham khảo các địa chỉ dưới đây.

Học Aikido ở Hà Nội: 

 Câu lạc bộ Aikido Tenshinkai Hanoi 

• Địa chỉ: Trường THPT Cầu Giấy, Ngõ 118 Đường Nguyễn Khánh Toàn, Q. Cầu Giấy
• Facebook: www.facebook.com/AikidoHoaSen

Câu lạc bộ Aikido Yuki Shudokan 

• Địa chỉ: Nhà thi đấu Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội, 91 Chùa Láng, Q. Đống Đa
• Website: www.aikidoyukishudokan.com

Câu lạc bộ Ki Aikido  

• Địa chỉ: Trường THCS Lê Quý Đôn, 58 Nguyễn Văn Huyên, Q. Cầu giấy
• Website: https://www.facebook.com/KiAikidoVietnam

• Địa chỉ: Nhà văn hoá cụm 36-37, ngõ 17, Phùng Chí Kiên, Cầu Giấy
• Facebook: http://www.facebook.com/VanThangKanHanoiDojo

Học Aikido ở TP. Hồ Chí Minh:

CLB Aikido Đa Kao

• Địa chỉ: 94 Điện Biên Phủ, P. Đakao, Q.1
• Email: hiepakd@gmail.com

CLB Aikido - Nhà thiếu nhi Quận Bình Thạnh

• Địa chỉ: 134 Lê Văn Duyệt, P.1, Q. Bình Thạnh
• Facebook: facebook.com/aikidontnqbt

CLB Aikido - Nhà tập luyện TDTT Phú Thọ

• Địa chỉ: 219 Lý Thường Kiệt, P.15, Q.11
• Email: pngovn@gmail.com

CLB Aikido - Trung Tâm Thể dục Thể thao Quận 5

• Địa chỉ: 1 Lão Tử, P.11, Q.5
• Facebook: facebook.com/aikidoq5

kilala.vn