Vì sao 5 người Nhật bị bắt vì nuôi cá killi?

Năm người đã bị bắt và bốn người đã bị chuyển đến các công tố viên vì bị cáo buộc liên quan đến việc nuôi trái phép cá killi Nhật Bản biến đổi gen phát sáng màu đỏ.

killi là loài cá thuộc họ Cyprinodontiformes (là một bộ cá vây tia, chủ yếu bao gồm các loài cá nước ngọt nhỏ), tổng cộng có 1.270 loài cá killifish, họ lớn nhất là Rivulidae, chứa hơn 320 loài. Killifish được tìm thấy chủ yếu ở vùng nước ngọt hoặc nước lợ ở châu Mỹ, xa về phía nam như Argentina và xa về phía bắc như miền nam Ontario. Ngoài ra còn có các loài ở Nam Âu, ở phần lớn Châu Phi cho đến tận phía nam như KwaZulu-Natal, Nam Phi, ở Trung Đông và Châu Á (xa về phía đông như Việt Nam) và trên một số đảo ở Ấn Độ Dương. Bởi vì màu sắc sặc sỡ cũng như dễ nuôi mà killi thường được ưa chuộng dùng làm cá cảnh.

Tại Nhật, cá killi ngày càng thu hút vì chúng dễ nuôi. Chúng là vật nuôi phổ biến thứ ba sau chó và mèo, theo một cuộc khảo sát năm 2022 do Hiệp hội Thực phẩm Vật nuôi Nhật Bản thực hiện.

Tuy nhiên, một vụ bắt giữ gần đây tại Nhật lại liên quan đến cá killi. Theo cảnh sát Tokyo, đây là vụ bắt giữ đầu tiên ở Nhật Bản vì cáo buộc vi phạm Nghị định thư Cartagena, có hiệu lực từ năm 2004 để điều chỉnh việc sử dụng các sinh vật sống biến đổi gen. Theo đó, luật yêu cầu các bên muốn lưu giữ và bán các sinh vật sống biến đổi gen phải được chính phủ cho phép sau khi chứng minh rằng các sinh vật đó sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến đa dạng sinh học. 

Được mệnh danh là "viên ngọc bơi lội", cá killi Nhật Bản với nhiều màu sắc và hình dạng khác nhau đã trở nên phổ biến như một loài cá cảnh.

Cảnh sát đã thu giữ khoảng 1.400 con cá killi biến đổi gen của Nhật Bản từ các địa điểm liên quan và xác nhận rằng trong một trường hợp, hai con cá đã được bán với giá 100.000 yên (khoảng 17 triệu đồng). Mặc dù một số đã được xử lý, cảnh sát cho biết dường như không có mối nguy hiểm nào đối với đa dạng sinh học.

Họ cho biết tất cả 9 nghi phạm, bao gồm một cựu sinh viên 35 tuổi tại trường đại học, người được chuyển đến các công tố viên, đã thừa nhận các cáo buộc. Trong số 5 người bị bắt hôm thứ Hai, Naoji Aoki, một nhân viên 60 tuổi của công ty bị tình nghi vận chuyển và nuôi cá killi Nhật Bản biến đổi gen để bán từ tháng 03 - tháng 06/2022 mà không được chính phủ cho phép.