Người Nhật ngày càng ăn ít cá hơn, tại sao lại như vậy?

Từ trước đến nay, Nhật Bản nổi tiếng là quốc gia thích ăn cá, các món ăn từ cá chiếm vị trí đặc biệt quan trọng trong nền ẩm thực xứ Phù Tang. Tuy nhiên, chỉ trong vòng một thế hệ, lượng tiêu thụ cá bình quân đầu người của Nhật Bản đã giảm gần 50%. Vì sao lại như vậy?

Trong khi đó, lượng tiêu thụ thịt bình quân đầu người của Nhật Bản đã tăng lên, vượt qua lượng tiêu thụ cá vào năm 2011 và đạt 33,5kg/người/năm vào năm 2022. Con số này cho thấy, người Nhật ăn lượng thịt nhiều hơn cá khoảng 1,5 lần.

Gần đây, tạp chí trực tuyến JB Press đã trích dẫn số liệu thống kê được đề cập ở trên và suy đoán rằng, người Nhật ăn ít cá hơn là vì hiện nay đất nước có ít cửa hàng chuyên bán cá hơn trước đây - số lượng cửa hàng vào năm 1980 là 50.000 nhưng ngày nay chỉ còn khoảng 10.000.

Tuy nhiên, lí do này có vẻ không hợp lí lắm. Các cửa hàng bán cá không đóng cửa vì nhu cầu về cá giảm sau năm 1980 (lượng tiêu thụ cá bình quân đầu người vẫn tiếp tục tăng cho đến năm 2001), mà là do người dân bắt đầu mua cá cùng với nhiều loại hàng tạp hóa khác tại các siêu thị, nơi cung cấp đa dạng sản phẩm hơn và có vị trí thuận tiện, đặc biệt là đối với cư dân ở các khu vực thành thị và lân cận.

Còn trong báo cáo của mình, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản giải thích rằng, mặc dù cá được coi là thực phẩm ngon, lành mạnh nhưng đối với người tiêu dùng, chúng khá đắt và khó chế biến, thậm chí một số người còn không biết cách chế biến cá.  

Có thể ở Nhật Bản, cá không đắt đỏ như ở một số quốc gia khác, nhưng thịt vẫn là lựa chọn tiết kiệm hơn (đặc biệt là thịt lợn và thịt gà). Các món ăn từ thịt (cơm thịt bò, bánh mì kẹp thịt, gà rán karaage) tại các hàng quán cũng có giá rẻ hơn so với món ăn từ cá. Còn khi nấu ăn tại nhà, chế biến thịt rõ ràng đơn giản hơn nhiều so với việc chế biến cá, và món thịt cũng để được trong thời gian dài hơn.

Ngoài ra, có một yếu tố mà cả báo cáo của Bộ và chuyên mục của JB Press dường như chưa xem xét đến, đó là sự thay đổi về quy mô hộ gia đình và mô hình làm việc của người Nhật.