Ý nghĩa của Tanzaku – những dải giấy viết điều ước trong lễ Tanabata
Vào lễ Thất tịch, người Nhật thường viết điều ước lên những mảnh giấy ngũ sắc gọi là Tanzaku và treo lên cành tre. Nhưng bạn có biết rằng, mỗi màu sắc của Tanzaku lại chứa đựng một ý nghĩa riêng biệt? Cùng Kilala tìm hiểu nhé!
Nguồn gốc của lễ Thất tịch
Sự tích Ngưu Lang Chức Nữ
Tanabata hay Thất tịch có nguồn gốc từ sự tích Ngưu Lang Chức Nữ của Trung Quốc. Chức Nữ (Orihime trong tiếng Nhật) sống ở phía tây sông Ngân, là con gái của Ngọc Hoàng, nổi tiếng với tài nghệ dệt vải. Còn Ngưu Lang (Hikoboshi trong tiếng Nhật) thì sống ở phía đông dòng sông, là một chàng chăn trâu siêng năng, cần mẫn.
Sau khi nên duyên vợ chồng, cả hai vì quá quấn quýt nhau mà bỏ bê công việc. Biết được chuyện này, Ngọc Hoàng đã nổi giận và quyết định chia cắt họ bằng sông Ngân. Nỗi buồn khi phải chia xa người thương khiến cả Ngưu Lang và Chức Nữ đều sinh bệnh. Thương cho tình cảnh của đôi trai gái, Ngọc Hoàng đã cho phép họ gặp nhau mỗi năm một lần vào đêm 7 tháng 7.
Vào ngày này, Ngưu Lang và Chức Nữ băng qua sông Ngân trên đôi cánh của loài chim ác là để đoàn tụ với nhau trong chốc lát. Câu chuyện tình yêu cảm động của hai nhân vật chính là nguồn gốc của lễ Thất tịch ngày nay.
Lễ Kikkoden – nguồn gốc của điều ước trong lễ Thất tịch
Lễ Kikkoden (乞巧奠) là một phong tục cổ xưa của Trung Quốc nhằm tôn vinh Chức Nữ – một thợ dệt tài hoa, và cầu nguyện với nàng cho tay nghề thủ công, may vá ngày càng tiến bộ. Kikkoden cùng với sự tích về Ngưu Lang Chức Nữ đã được du nhập vào Nhật Bản trong thời Nara (710-794).
Dần dần, phong tục này lan rộng trong giới quý tộc Nhật Bản và trở thành lễ cầu nguyện vào đêm Thất tịch, nơi phụ nữ dâng lễ vật và gửi nguyện ước về điều lành.
Nguồn gốc của Tanzaku
Nhắc đến lễ hội Tanabata của Nhật Bản, hẳn ai cũng liên tưởng đến Tanzaku (短冊) – những mảnh giấy nhỏ nhiều màu, trên ghi điều ước, treo lủng lẳng trên cành tre. Lễ Kikkoden chính là nguồn gốc của những dải giấy này.
Ban đầu khi được tổ chức vào thời Nara, người Nhật đã dùng chỉ ngũ sắc để dâng lên thần linh. Tuy nhiên thời xưa, chỉ là một hàng hóa rất đắt đỏ và khó tìm, đặc biệt là đối với dân thường. Vì thế, họ bắt đầu cắt giấy thành những dải hình chữ nhật để thay thế, và đây chính là khởi nguồn của Tanzaku ngày nay.
Ý nghĩa của Tanzaku ngũ sắc
Tanzaku có 5 màu, được cho là xuất phát từ học thuyết âm dương ngũ hành của Trung Hoa, trong đó mỗi màu được gán cho một nguyên tố cụ thể của ngũ hành:
- Xanh/Xanh lá - Mộc
- Đỏ - Hỏa
- Vàng - Thổ
- Trắng - Kim
- Đen/Tím - Thủy
Tại Nhật Bản, vì màu đen thường mang ý nghĩa không may mắn nên người ta thay thế bằng màu tím – màu sắc vốn được xem là cao quý. Ngoài ra, do trong tiếng Nhật cổ, màu xanh lá cũng được gọi là “青 - Ao” như xanh dương, nên Mộc có thể bao hàm cả hai màu xanh này.
Năm màu của Tanzaku tượng trưng cho thế giới tự nhiên nhưng đồng thời cũng đại diện cho ngũ thường trong đạo làm người, vốn là một nguyên tắc trong Nho giáo. Chính vì mang những ý nghĩa sâu sắc như vậy nên khi viết điều ước lên Tanzaku, người ta tin rằng chọn màu phù hợp với ước nguyện sẽ giúp tăng hiệu quả và may mắn.
| Màu | Đức hạnh | Điều ước |
| Xanh/Xanh lá | Nhân (仁) | Nâng cao phẩm chất con người, tích lũy đức hạnh. |
| Đỏ | Lễ (礼) | Lòng biết ơn dành cho tổ tiên và những người thân yêu. |
| Vàng | Tín (信) | Niềm tin và sự trân trọng đối với người khác. |
| Trắng | Nghĩa (義) | Tinh thần tôn trọng bổn phận và quy tắc. |
| Đen/Tím | Trí (智) | Mong muốn tiến bộ trong học tập. |
Tuy vậy, trong xã hội hiện đại, sự chú trọng đến màu sắc của Tanzaku đã dần phai nhạt. Trái lại các mảnh giấy Tanzaku và đồ trang trí trên cành tre ngày càng trở nên rực rỡ, hoành tráng hơn, đặc biệt là tại các lễ hội lớn như Thất tịch ở Sendai hay Hiratsuka, nơi nổi tiếng với những cột giấy Fukinagashi khổng lồ và nghệ thuật trang trí bằng giấy tinh xảo, đầy sắc màu.
Xem thêm: Ý nghĩa những đồ vật trang trí trong lễ hội Tanabata
kilala.vn
Đăng nhập tài khoản để bình luận