Tomokazu Tanabe nối truyền nghề ngọc trai 70 năm

Tomokazu Tanabe, chủ nhân đời thứ 3 của Tanabe Pearl là một nhân vật quen thuộc trong ngành chế tác trang sức làm bằng ngọc trai ở Nhật Bản, sản phẩm của Tanabe Pearl có mặt ở hầu hết các thị trường lớn trên thế giới như Hong Kong, Đức, Mỹ, Canada, Đài Loan, Trung Quốc. 

Trong món quà tặng của chính phủ Nhật Bản dành cho các nguyên thủ tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Ise Shima, tỉnh Mie vào tháng 5/2016, có một tặng vật đặc biệt được làm bằng vô số các hạt ngọc trai li ti của Tanabe Pearl thuộc vùng vịnh Ago. Tomokazu Tanabe, chủ nhân đời thứ 3 của Tanabe Pearl là một nhân vật quen thuộc trong ngành chế tác trang sức làm bằng ngọc trai ở Nhật Bản, sản phẩm của Tanabe Pearl có mặt ở hầu hết các thị trường lớn trên thế giới như Hong Kong, Đức, Mỹ, Canada, Đài Loan, Trung Quốc.

Tomokazu Tanabe cũng là người giới thiệu kỹ thuật nuôi cấy trai nhân tạo đến các nước trên thế giới, trong đó có một dự án đang được khảo sát thực hiện tại đảo Phú Quốc, Việt Nam. Trong chuyến đến TP. HCM để giới thiệu sản phẩm, ông Tomokazu Tanabe đã có những chia sẻ cùng Kilala về nghề nuôi cấy ngọc trai truyền thống của gia đình.

Ngành công nghiệp nuôi cấy ngọc trai vùng vịnh Ago có điểm gì khác biệt so với các vùng miền khác của Nhật Bản, thưa ông?

Vịnh biển Ago là “đất tổ” của nghề nuôi ngọc trai thế giới do Kokichi Mikimoto sáng lập từ năm 1888. Thống kê có khoảng hơn 300 trại nuôi cấy trai nhân tạo trong vùng, và hầu hết đều truyền đời qua các thế hệ, như trại Tanabe là do ông nội tôi sáng lập, bây giờ đến lượt tôi tiếp quản đã hơn được 70 năm và chúng tôi đang hướng đến dấu mốc 100 năm.

Kỹ thuật nuôi cấy ngọc trai hiện nay ở vịnh Ago có đặc điểm gì nổi trội?

Nghề nuôi cấy ngọc trai ở vịnh Ago là sự kế thừa hoàn hảo các kỹ thuật từ tiền nhân Kokichi suốt hơn 150 năm qua, do vậy các trang trại ở đây luôn dẫn đầu về kỹ thuật của ngành nuôi cấy ngọc trai thế giới. Nhưng điều chính yếu là vịnh Ago bảo tồn được cảnh quan nguyên sơ, nguồn nước biển giàu khoáng chất giúp ngọc trai phát triển tốt, được giới khoa học nhận định là vùng nuôi cấy trai nhân tạo độc đáo vô song trên thế giới.

Quy trình tạo ra một viên ngọc trai nhân tạo gồm những gì?

Trước tiên phải đi tìm các con giống đem về nuôi trong 2 năm, đến năm thứ 3 thì bắt đầu cấy nhân vào trai giống. Với con giống yếu thì chỉ 1 năm sau là có thể thu hoạch nhưng chất lượng chỉ ở mức trung bình. Để có được những hạt ngọc tốt, quá trình từ khi cấy đến thu hoạch mất ít nhất là 2 năm. Trong quá trình nuôi với tổng lượng thời gian 5 năm cho một lứa thu hoạch thì số lượng trai bị chết rất nhiều, sự khắc nghiệt đó đã làm nên giá trị của những viên ngọc trai vùng vịnh Ago. Gọi là ngọc trai nhân tạo nhưng môi trường sống, điều kiện sống của ngọc trai đều là môi trường tự nhiên.

Ngọc trai Ago có gì khác biệt so với ngọc trai tại các vùng nuôi cấy trai thuộc các quốc gia khác?

Ngọc trai Ago hình thành chủ yếu từ giống hàu Akoya – một loại hàu đặc trưng riêng của Nhật Bản nên khác biệt với các loại ngọc trai khác ở độ sáng bóng và gam màu đa dạng như kem, hồng phớt, xám lợt, xanh xám, vàng chanh, trắng sáng, xám đen. Những màu sắc này có được là nhờ nguồn khoáng chất chủ yếu gồm nitơ, axit photphoric và kali theo các cơn mưa thấm qua đất đá của vùng Ago và đổ ra biển. Đồng thời nguồn nước trong lành ở vịnh Ago cũng là nơi nhiều loài phù du phát triển, là nguồn cung cấp dinh dưỡng cho hàu Akoya.

Kích thước có nói lên giá trị của một viên ngọc trai nhân tạo?

Một viên ngọc trai được thẩm định là đẹp nhờ vào màu sắc, độ sáng bóng, độ tròn đều, còn kích cỡ chỉ là yếu tố phụ.

Vậy giữa việc tạo ra một hạt trai nhỏ và một hạt ngọc lớn, cái nào dễ hơn?

Độ lớn của ngọc trai nhân tạo lệ thuộc vào kích thước hạt cấy, hạt trai nhỏ nhất của Tanabe có kích cỡ 3mm, lớn thì có thể 10mm hoặc hơn. Kỹ thuật tạo nên hạt trai nhỏ và lớn đều khó như nhau, vì khi tạo ngọc trai nhỏ thì phải cấy nhiều hạt cùng lúc, đòi hỏi kỹ thuật tỉ mỉ, cẩn trọng nhưng xác suất thu hoạch cao, còn khi tạo hạt kích thước lớn thì không những kỹ thuật cấy khó mà xác suất thu hoạch cũng rất thấp.

Được biết sản phẩm trang sức của Tanabe được chọn làm quà tặng cho các nguyên thủ và các đệ nhất phu nhân ở Hội nghị G7, ông có thể chia sẻ lý do mà Tanabe được chọn?

Mẫu thiết kế nữ trang ấy là tác phẩm từ cuộc thi thiết kế nữ trang tại Nhật, và tỉnh Mie được chọn thực hiện vì đây là nơi khởi phát nghề nuôi cấy ngọc trai của thế giới. Trong số các trại ngọc trai thì Tanabe là nơi hiếm hoi tạo ra các hạt ngọc trai tí hon (gọi là Baby Pearl), hiện cả thế giới cũng chỉ có 3 nơi có thể tạo ra loại sản phẩm này. Và chúng tôi tự hào khi được giao trọng trách thực hiện bộ sản phẩm đặc biệt làm quà cho các nguyên thủ ở Hội nghị G7. 

Về mặt thị trường, đâu là nơi các sản phẩm chế tác từ ngọc trai được ưa chuộng nhất?

Chủ yếu là khu vực châu Á, các khu vực khác trên thế giới chiếm số lượng ít hơn. Tính riêng các sản phẩm nữ trang của Tanabe, ngoài thị trường nội địa Nhật, có đến 2/3 sản phẩm còn lại phục vụ thị trường Hong Kong. Trung Quốc và Đài Loan cũng là nguồn tiêu thụ mạnh. Qua hai lần đến giới thiệu sản phẩm tại Việt Nam, tôi dự đoán đây cũng là thị trường tiềm năng bởi Việt Nam cũng có nghề nuôi cấy trai nhân tạo.

Được biết ông đã có nhiều chuyến khảo sát vùng nuôi cấy ngọc trai ở Phú Quốc để truyền đạt kinh nghiệm và kỹ thuật, ông nhận định gì về chất lượng ngọc trai ở đây?

Điều khác biệt lớn nhất là khí hậu, biển Việt Nam ấm quanh năm, còn ở Nhật có 4 mùa, do vậy con trai phải thay đổi cơ địa liên tục để thích nghi, khiến nó tiết ra các hoạt chất giúp viên ngọc đạt độ bóng sáng, đẹp và rực rỡ hơn các vùng nuôi cấy ngọc trai khác. Nhiệt độ nước biển ở Việt Nam cao, nên vòng đời của con trai ngắn lại. Thường quá trình nuôi cấy chỉ kéo dài trong 1 năm, để càng lâu lượng trai chết càng nhiều. Nhưng nếu sản xuất ngắn ngày cho phù hợp vòng đời thì viên ngọc chưa đạt đủ độ sáng đẹp. Do vậy ngọc trai ở các vùng biển ấm nóng khó đạt chất lượng tốt như vùng biển lạnh. 

Trong việc thiết kế các sản phẩm ngọc trai, Tanabe có tập trung vào độ tuổi và phân khúc nào ở thị trường?

Tôi hướng đến đối tượng sử dụng là người trẻ. Sản phẩm sử dụng thường ngày có các thiết kế mang tính giản đơn, sang trọng, và bán rất tốt ở thị trường trong nước. Tanabe cũng có các dòng sản phẩm cao cấp để sử dụng trong các dịp trọng đại, với thiết kế mẫu mã đậm tính thời trang và luôn được cập nhật theo xu hướng chung của ngành trang sức thế giới.

Xin cảm ơn ông về những chia sẻ thú vị này!