Vì sao người trẻ Nhật Bản rời bỏ đất nước?

Đồng yên yếu, tiền lương trì trệ và khó khăn kinh tế đã tạo thành một cơn bão thúc đẩy nhiều thanh niên Nhật Bản rời khỏi đất nước để tìm kiếm cơ hội bên ngoài.

Tìm kiếm chân trời mới

Năm 2023, Bộ Ngoại giao báo cáo kỉ lục 570.000 người Nhật sống ở nước ngoài - mức cao nhất kể từ năm 1989.

Vậy điều gì đã thúc đẩy giới trẻ Nhật rời khỏi Nhật Bản? Câu trả lời rất đơn giản: mức lương “giậm chân tại chỗ”, đồng yên mất giá, chi phí sinh hoạt tăng vọt. Đối với nhiều người, việc bắt đầu sự nghiệp hoặc chỉ kiếm sống tại quê nhà đã trở nên quá khó khăn, buộc họ phải tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài.

Hiện nay Úc là điểm đến hàng đầu dành cho người trẻ Nhật, nhờ vào “visa lao động kì nghỉ” (Working Holiday visa) - cho phép những người dưới 30 tuổi sống và làm việc tại nước này trong vòng một năm.

Năm 2023, Úc đã cấp 14.398 thị thực này cho công dân Nhật Bản, một con số kỉ lục. Mức lương tối thiểu theo giờ tại xứ sở Kangaroo là 21,38 AUD/giờ, gấp đôi mức lương tại Nhật. Một người có thể nhận mức lương 500.000 yên/tháng với chỉ 6 tiếng làm việc mỗi ngày đồng thời có nhiều thời gian rảnh rỗi.

Tuy nhiên, tiền bạc không phải là lý do duy nhất khiến giới trẻ chuyển ra nước ngoài. Nhiều người đã quá chán ngán với văn hóa làm việc bóp nghẹt thời gian cá nhân và sở thích, trong khi mức lương lại thấp, tồn tại sự bất bình đẳng giới, chế độ trả lương theo thâm niên lỗi thời.  Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi họ theo đuổi cuộc sống mới ở một nơi khác.

Nhìn chung, xu hướng này không chỉ khiến Nhật Bản “già” hơn mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt lao động .

Vào năm 2023, Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản phát hiện ra rằng 70% trong số 6.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ tại nước này đang phải vật lộn để tìm kiếm lao động.

Nếu tình trạng lương trì trệ và đồng yên mất giá vẫn còn kéo dài, Nhật Bản sẽ ngày càng trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhân tài nước ngoài và mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Mắc kẹt trong tình trạng trì trệ

Nhà kinh tế học Yuuya Yoshikawa từ Viện nghiên cứu Meiji Yasuda giải thích: "Mức lương ở Nhật Bản không hề cạnh tranh so với mức lương ở nước ngoài".

Tăng trưởng tiền lương thực tế của Nhật Bản chỉ là 0,1% trong 30 năm qua – giai đoạn mà nhiều người gọi là "những thập kỉ mất mát" kể từ khi bong bóng kinh tế nổ tung. Điều này khiến Nhật Bản xếp áp chót bảng xếp hạng tăng trưởng tiền lương của OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế). Ở chiều hướng khác, tiền lương ở Úc đã tăng 2,6 lần và ở Canada tăng 2,2 lần trong cùng kỳ.

Mặc dù mức lương trung bình hằng năm ở Nhật Bản là 4,58 triệu yên vào năm 2022, nhưng áp lực tài chính khiến việc tận hưởng chất lượng cuộc sống tốt cũng không phải là điều dễ dàng.

Khoảng cách giữa kì vọng và thực tế

Theo khảo sát năm 2024 của công ty Indeed Japan KK, mức tăng lương mà các nhân viên toàn thời gian hi vọng là 7,2%. Thế nhưng trên thực tế, con số này chỉ là 3%.