
Undoukai: Hội thao truyền thống tại trường học Nhật Bản
Một trong những truyền thống độc đáo của học đường Nhật Bản là hội thao (Undoukai) được tổ chức thường niên vào mỗi mùa thu hoặc mùa xuân. Không chỉ là một sự kiện để tranh tài và rèn luyện sức khỏe, Undoukai là nơi các em học sinh nuôi dưỡng tính kiên trì, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm khi cùng bè bạn nỗ lực, đổ mồ hôi trên sân trường.
Undoukai là gì?
Undoukai (運動会) hay ngày hội thể thao, hội thao là sự kiện giáo dục thể chất được tổ chức thường niên tại các trường học trên khắp Nhật Bản như một phần của chương trình giảng dạy bắt buộc. Sự kiện bao gồm các nội dung thi đấu cá nhân và đồng đội, trong đó học sinh sẽ thi đấu theo lớp, rèn luyện tinh thần đoàn kết và hợp tác với bạn bè.
Bên cạnh sự tham gia của giáo viên và học sinh, vào ngày này, các phụ huynh cũng sẽ đến cổ vũ con em mình và thậm chí có thể tham gia vào một số trò chơi cùng con, chẳng hạn như trò chạy tiếp sức cha mẹ - con cái. Chính yếu tố này khiến Undoukai trở thành một ngày hội gắn kết gia đình và nhà trường.
Về lịch trình, thông thường một Undoukai bắt đầu vào khoảng 8:30-9:00 sáng và kết thúc vào khoảng 3:00-4:00 chiều. Vào giờ ăn trưa, các phụ huynh mang theo cơm hộp bento tự làm để thưởng thức như một buổi dã ngoại gia đình. Tuy nhiên hiện nay, cũng nhiều trường học rút ngắn sự kiện xuống còn nửa ngày để giảm nguy cơ say nắng và giảm tải khối lượng công việc cho giáo viên.

Undoukai diễn ra khi nào?
Theo truyền thống, Undoukai thường được tổ chức vào mùa thu và gắn với ngày Thể thao (スポーツの日) – ngày lễ quốc gia rơi vào thứ Hai tuần thứ hai của tháng 10.
Nhưng với tình hình biến đổi khí hậu, nhiều trường học chuyển sang tổ chức vào mùa xuân, khoảng cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 do lo ngại thời tiết nắng nóng kéo dài vào mùa thu, và cũng để học sinh có nhiều thời gian chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh vào mùa đông.
Nét độc đáo của hội thao Nhật Bản so với thế giới
Các sự kiện thể thao học đường phổ biến trên toàn thế giới, nhưng Undoukai lại có những điểm đặc trưng khác biệt.
Thứ nhất, đây là một phần của chương trình giáo dục và yêu cầu tất cả học sinh phải tham gia, trong khi đó ở nước ngoài thường mang tính tự nguyện.
Sự nhấn mạnh vào tinh thần đồng đội, đoàn kết, hợp tác cũng một đặc điểm nổi bật của Undoukai. Các cuộc thi đồng đội như thi đấu cổ vũ và Kibasen (kỵ mã chiến) thường thấy trong các ngày hội thể thao được cho là nét độc đáo chỉ có ở xứ Phù Tang.
Ngoài ra với Undoukai, học sinh không chỉ phải tập luyện cho các nội dung thi đấu mà còn phải chuẩn bị chu đáo cho lễ diễu hành khai mạc và lễ bế mạc.
Một đặc trưng nữa là sự phân chia đội đỏ và trắng trong các trận đấu. Mặc dù có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc của hai màu này, nhưng phổ biến nhất là giả thuyết liên quan đến hai gia tộc lớn đối đầu nhau trong thời Heian: Minamoto và Taira.
Trong Chiến tranh Genpei, gia tộc Minamoto sẽ treo cờ trắng và gia tộc Taira sẽ treo cờ đỏ. Ngoài ra đỏ và trắng cũng là hai màu may mắn theo quan niệm của người Nhật.

Lịch sử của Undoukai – truyền thống kéo dài hơn 100 năm
Nguồn gốc của Undoukai được cho là bắt đầu từ thời Minh Trị (1868-1912). Chịu ảnh hưởng từ các lễ hội thể thao của Anh, hội thao đầu tiên được tổ chức tại Học viện Hải quân Hoàng gia ở Tokyo vào năm 1874.
Sự kiện này được khởi xướng bởi một cố vấn người Anh tên là Archibald Lucius Douglas như một phần của chương trình rèn luyện thể chất và tinh thần. Douglas được chính phủ Nhật Bản tuyển dụng vào năm 1873, đã có những đóng góp để thiết lập nền tảng cho hệ thống giáo dục của Hải quân Đế quốc Nhật Bản. Ông cũng được biết đến là người đầu tiên đưa bóng đá vào Nhật.
Theo tờ The Japan Times, đã có 230 học sinh tham gia vào hội thao đầu tiên này. Đến cuối thời Minh Trị, khi văn hóa phương Tây được du nhập mạnh mẽ, các trường công lập trên khắp Nhật Bản đã bắt đầu tổ chức Undoukai.

Mori Arinori, Bộ trưởng Giáo dục đầu tiên, nhậm chức năm 1885, tin rằng người Nhật thua kém về thể chất so với người phương Tây, và rất coi trọng giáo dục thể chất. Là một trong những người nhiệt tình ủng hộ Undoukai, ông xem đây là phương tiện lý tưởng để cải thiện sức khỏe và đồng thời củng cố lòng yêu nước của học sinh.
Trong Thế chiến II, các yếu tố quân sự dần được đưa vào, và nhiều nội dung thi đấu mang tính huấn luyện xuất hiện. Những hình thức như xếp hàng nghiêm chỉnh, kỵ mã chiến (Kibasen)… được tạo ra trong giai đoạn này.
Sau chiến tranh, các hoạt động mang tính thi đấu, vui chơi cho trẻ em được phục hồi, với sự kết hợp giữa thi đấu cá nhân và đồng đội, hình thành nên mô hình Undoukai hiện nay. Trong đó nhấn mạnh thúc đẩy sự hợp tác, tình bạn, khả năng lãnh đạo và sáng kiến của các thành viên, cùng với đó là rèn luyện tính kiên trì, nỗ lực và khơi gợi niềm vui tập luyện thể thao ở mỗi học sinh.
Các môn thể thao phổ biến tại Undoukai
Ném bóng vào rổ (玉入れ – Tamaire)
Tamaire là môn thể thao đặc trưng tại Undoukai. Các em học sinh sẽ chia làm 2 đội – thường là đỏ và trắng, thi xem bên nào ném được nhiều bóng hoặc túi đậu vào rổ nhất trong thời gian quy định.

Lăn bóng (大玉転がし – Oodama korogashi)
Hai đội sẽ lăn một quả bóng lớn dọc theo một lộ trình định trước, bên nào về đích trước sẽ giành chiến thắng.

Tháp người (組体操 – Kumitaisou)
Học sinh phối hợp thành nhóm, dùng sức mạnh và sự cân bằng cơ thể để tạo ra các hình tháp người hoặc tư thế đồng bộ. Một tháp người dao động từ những tư thế đơn giản (2-3 người) đến các mô hình phức tạp gồm hàng chục học sinh xếp chồng thành tháp cao. Tuy nhiên trong những năm gần đây, nhiều người đã chỉ ra sự nguy hiểm của Kumitaisou, một số trường học đã chính thức loại môn thể thao này khỏi Undoukai.

Kỵ mã chiến (騎馬戦 – Kibasen)
Trong trò chơi Kibasen, bốn học sinh hợp thành một đội, ba người làm “ngựa” nâng đỡ một người đóng vai “kỵ sĩ” – thường là đội trưởng. Nhiệm vụ của đội là đuổi theo và giật dải băng đầu (hachimaki) trên đầu kỵ sĩ của đối thủ, hoặc đẩy ngã kỵ sĩ khỏi lưng ngựa. Dù là môn thi biểu tượng nhưng ngày nay nhiều nơi đã loại Kibasen khỏi hội thao do lo ngại nguy cơ chấn thương.

Kéo co (綱引き – Tsunahiki)
Kéo co là trò chơi tập thể phổ biến ở nhiều quốc gia và tại Nhật cũng không ngoại lệ. Học sinh được chia thành hai đội, mỗi đội kéo một bên dây thừng, bên nào vượt qua vạch trắng giữa sân sẽ thua cuộc.

Chạy đua tiếp sức (リレー走 – Riree-sou)
Điểm nhấn của Undoukai là phần chạy tiếp sức, thường được tổ chức vào cuối sự kiện. Thông thường, những học sinh nhanh nhất từ mỗi lớp sẽ được chọn để tham gia các cuộc đua. Vì kết quả của toàn bộ cuộc thi có thể được quyết định bởi phần chạy tiếp sức, nên đây là một trong những sự kiện thú vị, đáng mong chờ nhất trong ngày.

Chạy vượt chướng ngại vật (障害物競走 – Shougaibutsu kyousou)
Đây cũng là môn thi kinh điển, người tham gia phải vượt qua một đường đua với những chướng ngại vật đầy thử thách. Môn này đòi hỏi nhiều chuyển động cơ thể, bao gồm chạy, leo trèo, nhảy, và thậm chí là bò.

Thi cổ vũ (応援合戦 – Ouen Gassen)
Phần thi này được tổ chức theo đơn vị khối lớp, lớp học hoặc đội (đoàn). Các đội thi sẽ hát, nhảy múa, thực hiện động tác thể dục đồng đội trên nền nhạc để cổ vũ cho đội hoặc lớp của mình. Mục đích chính là nâng cao tinh thần tập thể, tạo sự đoàn kết và truyền cảm hứng cho khán giả. Ngoài ra, trong một số trường hợp, các đội còn thi tài với nhau để chọn ra màn cổ vũ xuất sắc nhất.

Cùng khám phá thêm những nét đặc sắc của thể thao xứ Phù Tang trong Chuyên đề tháng 10 nhé!
kilala.vn
Đăng nhập tài khoản để bình luận