Koban: Nét đặc sắc, độc đáo trong hệ thống an ninh Nhật Bản

Khắp các con đường, ngõ phố tại xứ Phù Tang bạn có thể bắt gặp Koban, một trong những thứ thiết yếu giúp Nhật Bản lọt vào danh sách các quốc gia an toàn nhất trên thế giới.

Tại Nhật, có một địa điểm mà khi người dân gặp khó khăn, nguy hiểm trong cuộc sống luôn tìm đến, đó là Koban. Đây là nơi đảm bảo giữ gìn trật tự an toàn xã hội, đem đến sự yên bình cho cộng đồng dân cư, giúp đất nước mặt trời mọc trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ tội phạm thấp nhất thế giới.

Koban là gì?

Từ "Koban - 交番 - Giao Phiên" có nghĩa là "thay phiên canh gác", thuật ngữ này mô tả điểm chốt, trạm được xây dựng ở các khu vực trọng yếu trong thành phố, là nơi làm việc của các cảnh sát viên, thay nhau canh gác suốt 24 giờ/ngày.

Koban được hiểu là đơn vị tổ chức nhỏ nhất trong hệ thống cảnh sát Nhật Bản. Một Koban điển hình thường là tòa nhà nhỏ có hai tầng, với số nhân viên lên đến 10 cảnh sát. Koban thường được đặt gần các ga xe lửa hay trên các phố mua sắm chính hoặc gần các tòa nhà chính phủ quan trọng. Theo thống kế năm 2014 có 12.807 Koban xuất hiện khắp nước Nhật, vào tháng 05/2019 số lượng Koban tại thành phố Tokyo là 826.

Lịch sử hình thành và phát triển

Tiền thân của Koban là "Kobansho - 交番所". Trước đây, Kobansho thành lập vào năm 1874, sau gọi là "Hashutsujo - 派出所", chỉ đồn cảnh sát địa phương. Đến năm 1994, Hashutsujo được đổi tên thành Koban.

Ý tưởng hình thành nên Koban xuất phát từ thời Minh Trị. Lúc ấy vị cố vấn người Đức của chính phủ từ năm 1885 đến 1891 là ông Heinrich Friedrich Wilhelm Höhn đã kiểm tra các khu vực pháp lý địa phương từ Aomori đến Kagoshima, và khuyến nghị tăng cường lực lượng cảnh sát để giám sát hiệu quả hơn đối với người dân thành thị và nông thôn.

Theo đó, chính phủ đã thành lập một lực lượng cảnh sát tập trung theo phong cách châu Âu để củng cố quyền lực của mình trên đất nước. Nhóm này làm việc suốt ngày đêm để quản lý, trị an, các sĩ quan cảnh sát có nhiệm vụ túc trực, tuần tra và giúp đỡ cư dân địa phương.

Mô hình này sau phát triển thành Koban như ngày nay và dần xâm chiếm, ảnh hưởng đến hệ thống an ninh khắp thế giới. Các quốc gia ở những vùng châu Á lân cận hay khu vực châu Mỹ La Tinh cũng học tập, làm theo mô hình của nước Nhật.

Như ở Brazil, vào năm 1997, lực lượng cảnh sát bang Sao Paulo đã quyết định áp dụng và triển khai hệ thống Koban của Nhật Bản. Kể từ đó, mô hình an ninh này đã được thiết lập ở nhiều thành phố khắp Brazil và mang lại hiệu quả khi tỷ lệ phạm tội đã giảm dần.

Những đặc điểm thú vị của đồn cảnh sát Nhật

Những người làm việc ở Koban không thuộc lực lượng cảnh sát tinh nhuệ của Nhật Bản mà thường là các cảnh sát nam cao tuổi hoặc trẻ tuổi; các cảnh sát nữ ít xuất hiện tại Koban khu vực ngoại thành Tokyo và không làm ca đêm.

Mỗi Koban thường được bố trí lực lượng là một nhóm 4 cảnh sát với 3 cảnh sát viên thực hiện nhiệm vụ dưới sự quản lý của một trung sĩ. Họ thay phiên nhau làm việc 3 ca một ngày, mỗi ca 8 tiếng và được kiểm soát bởi đồn cảnh sát địa phương.

Lực lượng cảnh sát làm việc tại Koban có nhiệm vụ chính là bảo vệ sự an toàn cho cộng đồng dân cư tại khu vực họ quản lý. Các hoạt động chính là đi tuần tra, hỗ trợ điều tra tội phạm và ứng phó, giúp đỡ người dân trước các sự cố về thiên tai, tai nạn. Ngoài ra thì những cảnh sát viên của Koban còn làm rất nhiều việc khác như chỉ đường, chăm sóc trẻ lạc, giữ đồ đánh rơi trả cho người bị mất, thậm chí là lắng nghe tâm sự và chia sẻ những muộn phiền của người dân.

Cảnh sát của Koban còn biết tiếng Anh để giao tiếp với du khách nước ngoài. Họ được yêu cầu phải lễ phép với người dân, luôn cúi chào, niềm nở để tạo sự kết nối thoải mái nhất với quần chúng. Koban của nước Nhật chính là kiểu “luôn khiến bạn cảm thấy an toàn nhất trong mọi hoàn cảnh”.