Sunomata: Tòa lâu đài huyền thoại được xây dựng trong một đêm

Sunomata hay Ichiya (Nhất Dạ Thành) tọa lạc ở ngã ba sông Sai và sông Nagara, thuộc thành phố Ogaki, tỉnh Gifu. Tương truyền rằng tòa thành này được dựng lên chỉ sau một đêm.

Xây một tòa thành chỉ trong một đêm? Chuyện này nghe có vẻ hoang đường nhưng đây lại là một sự kiện lịch sử đã xảy ra giữa thế kỷ 16, đánh dấu giai thoại về Toyotomi Hideyoshi, vị tướng được ghi nhận là người thứ hai thống nhất Nhật Bản. Câu chuyện về Sunomata liên quan đến cuộc chiến giữa các lãnh chúa thời phong kiến với những mưu lược, toan tính để củng cố quyền lực và bành trướng thế lực. Đó là một giai đoạn lịch sử khốc liệt với tòa thành huyền thoại khiến người đời sau lấy làm tò mò, ngưỡng mộ.

Chiến tranh gia tộc

Dân gian lưu truyền rằng Sunomata được xây dựng trong cuộc vây hãm thành Inabayama vào năm 1567. Tòa thành được hoàn thành bởi Toyotomi Hideyoshi, một vị tướng của lãnh chúa Oda Nobunaga. 

Đối thủ lớn nhất của dòng họ Oda là gia tộc Saito của vùng Mino. Với mục đích hòa bình, chấm dứt xung đột, Oda Nobunaga đã thiết lập cuộc hôn nhân chính trị khi lấy con gái của Saito Dosan. Tuy nhiên, sự bất ổn trong gia tộc Saito bắt đầu xảy ra khi Saito Dosan có dự định truyền lại cơ ngơi cho Oda Nobunaga, người con rể sở hữu những tố chất ưu việt hơn đứa con trai cả Saito Yoshitatsu. Sau khi biết rõ sự tình, Yoshitatsu đã lập mưu đảo chính. Vì tham vọng quyền lực mà Yoshitatsu đã ra tay sát hại em trai và giết cha mình trong trận Nagaragawa để cướp ngôi vào năm 1556.

Năm 1561, Yoshitatsu qua đời và con trai ông - Saito Tatsuoki kế vị. Tuy nhiên, Tatsuoki vẫn còn trẻ lại bất tài khiến thuộc hạ và dân chúng coi thường. Đây là một lợi thế để Oda Nobunaga bắt đầu kế hoạch xưng vương trên đất của kẻ thù. Ông đã thuyết phục nhiều thuộc hạ của Saito từ bỏ vị chủ nhân của họ và đầu quân cho gia tộc Oda.

Sau khi thu phục được nhiều cấp dưới của Saito, Nobunaga đã thực hiện một mưu đồ lớn. Đó là xây dựng tòa lâu đài đóng vai trò như điểm tập kết lực lượng của Oda để tiến hành cuộc xâm lược tấn công gia tộc Saito. Tuy nhiên, cái khó là tòa thành phải được xây dựng trong lãnh địa của kẻ thù trong thời gian có hạn, bởi mọi nhất cử nhất động đều có thể bị quân lính Saito phát hiện.

Nhưng kế hoạch được coi là “bất khả thi” này đã được thuộc hạ thân tín của Nobunaga là Toyotomi Hideyoshi thực hiện thành công và ghi vào sử sách với tên gọi lâu đài Sunomata (墨俣城) hay còn được gọi là Ichiya (一夜城 - Nhất Dạ Thành), nghĩa là “lâu đài một đêm”.

Thời thế tạo anh hùng

Toyotomi Hideyoshi (1537 – 1598) vốn xuất thân trong một gia đình nông dân. Từ năm 1557, ông xuất hiện tại gia tộc Oda với thân phận người hầu cận của Oda Nobunaga. Vào năm 1560, ông đã lập công trong trận Okehazama, góp phần giúp Nobunaga trở thành lãnh chúa mạnh nhất thời Sengoku. Từ đây, Toyotomi được Nobunaga trọng dụng và giao cho nhiều nhiệm vụ quan trọng, trong đó có kế hoạch xây dựng Sunomata.

Toyotomi đã thực hiện một ý tưởng táo bạo thể hiện sự thông minh và tài mưu lược xuất thần của ông. Để bắt đầu kế hoạch xây thành, ông đã ra lệnh cho quân lính đốn hạ cây ở bờ đối diện sông Nagara rồi sắp xếp chúng thành các phần dựng sẵn của những bức tường và tòa tháp của lâu đài. Sau đó, các phần này được đặt trên bè thả trôi sông đến điểm thu gom tại Sunomata. Binh lính tại đây đã dùng vật liệu này để lắp ghép, dựng lên thành tòa lâu đài chỉ trong một đêm.

Đây là một kế hoạch tâm lý, khiến quân địch hoang mang sợ hãi mà đánh mất tinh thần chiến đấu. Vì nhìn từ xa, Sunomata trông như một tòa thành kiên cố nhưng thực chất đó chỉ là bộ khung mặt tiền, còn bên trong vẫn trống rỗng. Sau khi có phần khung, Toyotomi thúc giục quân lính nhanh chóng xây dựng công trình.

Chiếc lược đánh đòn tâm lý của Toyotomi đã thành công. Sau khi tỉnh dậy và nhìn từ tòa thành Inabayama, Saito Tatsuoki bỗng sợ hãi khi trông thấy một pháo đài mới được xây nơi lãnh thổ của mình chỉ sau một đêm. Điều này khiến Tatsuoki hoang mang lo lắng và chần chừ trong việc tấn công. Nhờ vậy, Hideyoshi có thêm thời gian để biến một thành trì mỏng manh thành một tòa lâu đài hoàn chỉnh vững chắc.

Từ đó, vào năm 1567, Nobunaga đã có thể mở cuộc tổng tấn công vào lâu đài Inabayama. Đội quân gồm khoảng năm ngàn người của ông đã băng qua sông Kiso và tiến thẳng đến thị trấn Inoguchi, nơi có lâu đài của đối thủ. Tuy nhiên, thành Inabayama vẫn bất khả xâm phạm khiến cuộc vây hãm phải kéo dài đến hai tuần.

Trận chiến kết thúc khi Hideyoshi dẫn theo một đám quân men theo vách núi Inaba (nay là núi Kinka) và đột kích lâu đài từ phía sau, nơi không có lực lượng bảo vệ rồi mở cổng cho quân của Nobunaga tiến vào tấn công. Thành Inabayama thất thủ, Tatsuoki bị bắt giữ và lưu đày, dẫn đến gia tộc Saito diệt vong. Oda Nobunaga lên nắm quyền, tuyên bố thành Inabayama thuộc quyền sở hữu của ông và đổi tên thành lâu đài Gifu.

Việc xây thành Sunomata chỉ sau một đêm của Toyotomi Hideyoshi sau đã trở thành một truyền thuyết, được dân gian lưu truyền cho đến tận ngày nay. Sự kiện này là một trong số những chiến công hiển hách của Toyotomi, góp phần giúp ông xây dựng nên gia tộc Toyotomi hùng mạnh, mở ra thời đại Azuchi-Momoyama.