Tất tần tật về Tokyo: Lịch sử, địa lý, kinh tế và du lịch

Tokyo vẫn luôn được biết đến với tư cách trung tâm của Nhật Bản, là một “biểu tượng” mang tầm quốc tế khi có ai đó nhắc về quốc gia này. Và bây giờ, hãy cùng Kilala khám phá Tokyo, về văn hóa, ẩm thực cũng như những điểm đến thú vị của vùng đất này nhé! 

Vài nét giới thiệu về Tokyo Nhật Bản

Tokyo thuộc vùng nào của Nhật Bản?

Tokyo được xem là một trong những vùng đất rộng lớn nhất nước Nhật, nằm ở trung tâm đảo Honshu, thuộc vùng Kanto, phía đông Nhật Bản. Theo tiếng Nhật, Tokyo là Đông Kinh, nghĩa là kinh đô ở phía đông.

Phần lục địa Tokyo ở phía tây bắc Vịnh Tokyo, trải dài khoảng 90km từ đông sang tây, 25km từ bắc xuống nam. Tokyo giáp tỉnh Chiba ở phía Đông, giáp Yamanashi ở phía Tây, Kanagawa phía Nam và Saitama ở phía Bắc. Trung tâm Tokyo là nơi có Cung điện Hoàng gia, Tòa nhà Quốc hội, Tòa án tối cao, Bộ ngoại giao và các bộ trung ương khác.

Lịch sử của Tokyo

Trong lịch sử, Tokyo từng có tên gọi là Edo. Đó là lý do vì sao đến ngày nay những cụm từ như “bảo tàng Edo” “văn hóa Edo”... được sử dụng phổ biến khi nói về Tokyo.

Thời Edo (trước năm 1869)

Ban đầu, Tokyo là một làng chài nhỏ, từng thuộc tỉnh Musashi cũ, được đặt nền móng phát triển bởi gia tộc Edo. Có lẽ vì nguyên nhân này nên cái tên Edo cũng bắt đầu từ khi đó. Vị thế của Edo ngày càng được nâng tầm là nhờ công lao của tướng quân Tokugawa Ieyasu - người sáng lập và cũng là Shogun (tướng quân) đầu tiên của Mạc phủ Tokugawa.

Năm 1603, sau khi thống nhất các sứ quân, Tướng quân Tokugawa Ieyasu đã xây dựng Edo như một cứ điểm của ông. Vì vậy, Edo đã phát triển nhanh chóng và trở thành một nơi đông đúc với dân số trên 1 triệu người vào thế kỉ 18. Tuy nhiên, kinh đô lúc này vẫn là Kyoto. Edo trong thời kỳ này rất yên bình, không có chiến tranh xung đột nên còn được gọi là: thời kỳ Tokugawa yên bình.

Phần lớn nguồn lực của Edo trong thời gian này đều được dùng để phục hồi sau những vụ cháy, động đất hay những thiên tai khác. Tuy nhiên, sự yên bình này đã đi đến hồi kết khi Thiếu tướng Matthew C. Perry xuất hiện năm 1853. Đến năm 1867, sau 265 năm, thời kỳ Tokugawa yên bình kết thúc.

Từ năm 1869-1943

Chế độ Mạc phủ Tokugawa bị sụp đổ, Thiên hoàng Minh Trị (Meiji) lên ngôi củng cố quyền lực. Ngày 3/9/1868, Thiên hoàng ra chiếu dời đô và đổi tên Edo thành Tokyo. Đến năm 1869, kinh đô được dời từ Kyoto về Tokyo. Từ đó, Tokyo trở thành trung tâm chính trị và cũng là trung tâm kinh tế của Nhật Bản.

Tokyo trở thành nơi Thiên hoàng cư ngụ, Lâu đài Edo trở thành Cung điện Hoàng gia. Ngày 1/5/1889, thành phố Tokyo chính thức thành lập và là thủ đô theo luật. Trong giai đoạn này, Tokyo đã trải qua hai trận thiên tai: 1 là trận động đất lớn ở vùng Kanto năm 1923; 2 là Chiến tranh thế giới lần thứ hai (1939 - 1945). 

Sau trận động đất ở khu vực Kanto, trong Sosho (Sắc lệnh hoàng gia) ban hành tháng 9/1923 tuyên bố Tokyo là thủ đô của đế quốc, là trung tâm kinh tế chính trị và cần được đầu tư phát triển.

Từ năm 1943 - nay

Năm 1943, thành phố Tokyo sáp nhập với thủ phủ Tokyo tạo thành Chính quyền Thủ đô Tokyo, có chức năng là một phần của chính phủ trung ương Nhật Bản.

Giai đoạn từ 1939 - 1945, Tokyo đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ Chiến tranh Thế giới thứ 2. Chỉ trong hai năm 1944-1945, ước tính dân số Tokyo đã giảm hơn phân nửa, cơ sở kiến trúc thiệt hại nặng nề, phần lớn người dân sống trong cảnh tạm bợ. 

Sau chiến tranh, Tokyo trở thành nơi Mỹ đặt căn cứ để quản lý trong 6 năm, sự kiện này kết thúc năm 1952. Sau đó, Tokyo dần được xây dựng và phục hồi phát triển kinh tế. Năm 1964, Tokyo là nơi tổ chức Thế vận hội mùa hè, mang đến cho thế giới một cái nhìn mới về sự phát triển như những nhà thi đấu quốc gia hay hệ thống shinkansen tân tiến.

Trải qua nhiều biến động, từ hậu chiến tranh, cuộc khủng hoảng tài chính rồi thảm họa thiên nhiên, Tokyo vẫn vươn mình phát triển, là 1 trong những kinh đô thời trang, trung tâm kinh tế tài chính lớn trên thế giới.

Đặc điểm khí hậu ở Tokyo

Tokyo có khí hậu ôn đới, nằm ở khu vực vành đai khí hậu cận nhiệt đới ẩm, có 4 mùa rõ rệt trong năm. Do chịu ảnh hưởng của khí hậu cận nhiệt đới ẩm, mùa hè Tokyo nóng nhưng vẫn ẩm ướt và mùa đông khá rét với những đợt rét mạnh từ áp cao Siberia thổi về. Ở Tokyo, tháng ấm nhất là tháng 8 và tháng mát nhất là tháng 1.

Lượng mưa trung bình hàng năm gần 1.530 mm, mùa hè ẩm ướt và mùa đông khô hơn. Mặc dù tuyết không rơi quá dày nhưng hầu như mùa đông năm nào Tokyo cũng đổ tuyết. Hằng năm nơi này cũng thường có bão đổ bộ, nhưng phần lớn là những cơn bão nhỏ.

Đặc điểm giao thông ở Tokyo

Tokyo được xây dựng hệ thống giao thông đường bộ và đường sắt vô cùng hiện đại. Đây là nơi có hệ thống đường sắt đô thị phát triển bậc nhất trên thế giới.

- Hệ thống tàu điện gồm: toden, kokuden, tàu điện ngầm và Shinkansen. Sở hữu các đặc điểm: nhanh - rẻ - tiện lợi khiến nó trở thành hình thức di chuyển thông dụng tại Nhật Bản.

- Sân bay quốc tế Haneda ở Tokyo nằm không xa khu vực nội thành, có lưu lượng khách đông đúc và rất phổ biến với hành khách quốc tế. Đây cũng là sân bay đầu tiên của Nhật đạt chuẩn 5 sao trong BXH Toàn cầu Skytrax.

- Ngoài ra, hệ thống phương tiện công cộng khác như xe buýt, tàu hỏa cũng phát triển ở Tokyo, đáp ứng nhu cầu di chuyển thuận tiện cho cư dân nơi này.

Dân số ở Tokyo

Theo Macrotrends, dân số khu đô thị Tokyo năm 2023 ước tính khoảng 37,1 triệu người. Trong đó, có khoảng 40% dân cư tập trung ở khu vực trung tâm đô thị. Là nơi tập trung các trường đại học, các trụ sở công ty lớn, Tokyo thu hút lượng lớn người dân từ những tỉnh thành khác, nhất là những công dân trẻ, trong độ tuổi lao động. 

Tokyo có gì đặc biệt?

Về cơ cấu hành chính: 

Theo luật Nhật Bản, đô thị Tokyo được phân loại là Đô (都-to), có cấu trúc hành chính ngang bằng với các tỉnh Nhật Bản. Trong đô thị Tokyo có nhiều cấu trúc hành chính nhỏ hơn. Tokyo gồm 23 khu đặc biệt (特別区), đây là những khu tự trị, mỗi khu có một thị trưởng, một hội đồng riêng và có cấu trúc như một thành phố.

Ngoài 23 khu đặc biệt này, Tokyo còn có 26 thành phố (市), 5 thị trấn (町) và 8 làng (村-thôn). Mỗi phân khu hành chính đều có chính quyền địa phương riêng. Người đứng đầu chính quyền thủ đô Tokyo là tỉnh trưởng và hội đồng thành phố.

Về văn hóa - nghệ thuật:

Tokyo là nơi đặt trụ sở của những đài truyền hình lớn như NHK, Fuji TV. Đây cũng là nơi thường xuyên được chọn làm bối cảnh của những bộ manga, anime hay phim điện ảnh nổi tiếng như James Bond, Kill bill, Fast and Furious: Tokyo Drift…

Sau năm 1964, IOC chọn Tokyo tiếp tục trở thành nơi tổ chức Olympic 2020 (hoãn lại và tổ chức năm 2021). Và, Tokyo trở thành thành phố châu Á đầu tiên tổ chức Thế vận hội 2 lần.

Tokyo ngày nay vẫn là nơi giao thoa giữa hiện đại và truyền thống. Bên cạnh những tòa nhà chọc trời, Tokyo không hiếm những lâu đài cổ, những bảo tàng nghệ thuật truyền thống. Có rất nhiều nhà hát (nhà nước và tư nhân), nơi biểu diễn các loại hình nghệ thuật truyền thống Nhật Bản như kịch Noh, Kabuki cũng như cho các thể loại kịch hiện đại.

Người Edo, những đám cháy và nghề cứu hỏa (Tokyo)

Khi nói về Edo, người ta còn có câu: Hỏa hoạn và đánh nhau là hoa của Edo (Kaji to kenka wa Edo no hana - 火事と喧嘩は江戸の華)

Trước khi trở thành Tokyo, “xao động” nhất trong thời kỳ yên bình của Edo chính là những trận hỏa hoạn. Vì xây nhà từ gỗ, mùa đông hanh khô khiến cho hỏa hoạn rất dễ xảy ra, đám cháy bùng lên nhanh, lan từ nhà này sang nhà khác. Người dân Edo xây dựng đường sá dựa trên hệ thống kênh đào một phần là để ngăn cháy lan.

Vì vậy, vào thời này, nghề chữa cháy (cứu hỏa) là một nghề cao quý và có thể xem là “hot” hàng đầu. Thậm chí hằng năm, vào dịp năm mới, lực lượng cứu hỏa Edo còn tổ chức sự kiện Dezome shiki (出初め式) để cầu mong bình an, may mắn đầu năm mới. Sự kiện này vẫn còn được Lực lượng cứu hỏa Tokyo duy trì tổ chức đến ngày nay.

Ngoài ra, vế sau của câu nói trên còn hàm ý chỉ sự nóng nảy, dễ “va chạm” của người Edo thời bấy giờ. Chữa cháy và đánh nhau đều gây ra ồn ào, và đều là đặc trưng của Edo thời đó.

Nền kinh tế ở Tokyo

Tokyo là một trong những trung tâm kinh tế - tài chính lớn toàn cầu, thuộc top 5 những trung tâm tài chính lớn trên thế giới. Là nơi tập trung dân cư đông đúc với mức sống cao, Tokyo từng được Economist Intelligence Unit xếp hạng là thành phố đắt đỏ nhất trên thế giới trong 14 năm liền.

Tokyo phát triển các ngành công nghiệp nhẹ như in ấn, xuất bản và sản xuất linh kiện điện tử. Xét trên thị phần toàn Nhật Bản, những ngành mà Tokyo giữ vị trí hàng đầu là "Công nghiệp Truyền thông & thông tin" với 34,1%, "Nghiên cứu học thuật và dịch vụ kỹ thuật" với 18,8% và "Bất động sản & cho thuê" với 16,1%.

Tokyo là một thị trường lớn, đồng thời là nơi đặt trụ sở của các doanh nghiệp cũng như các trường đại học và tổ chức nghiên cứu. Hầu hết trụ sở chính của các tập đoàn, chi nhánh hoặc địa điểm sản xuất ở các vùng khác thường có văn phòng lớn ở Marunouchi, Tokyo. Còn Otemachi, Tokyo là nơi đặt trụ sở của các tổ chức tài chính và công ty bảo hiểm hàng đầu Nhật Bản. 

Xét về Nông - lâm - ngư nghiệp:

+ Tỷ lệ đất nông nghiệp ở Tokyo khá thấp, các hoạt động nông nghiệp tập trung chủ yếu ở phía tây Tokyo.

+ Gần 40% diện tích Tokyo được rừng bao phủ, phát triển nhất là cây liễu sam và cây bách Nhật nên ngành sản xuất gỗ cũng rất phát triển. 

+ Hoạt động nuôi trồng đánh bắt hải sản đến từ các vùng đảo ngoài khơi thuộc Tokyo. Trong đó, chợ cá Tsukiji ở Tokyo có quy mô rất lớn, cung cấp khoảng 2000 tấn hải sản cho 1/3 Nhật Bản mỗi ngày.

Nền ẩm thực của Tokyo

Về bản chất, Tokyo là hình ảnh thu nhỏ của một nền ẩm thực đa dạng. Đây là nơi có sự hội tụ và giao thoa của những món ăn truyền thống Nhật Bản, những món đặc sản từ vùng miền khác và cả những món ăn từ những quốc gia, khu vực khác nhau.

Ẩm thực địa phương của Tokyo được hình thành trong khoảng 400 năm trước, vào khoảng năm 1603 - 1867. Trong thời kỳ này, 4 món ăn nổi tiếng của Edo là: soba, tempura, Edomae sushi và unagi.