Cá heo Oki-chan vẫn giữ sức hút đặc biệt sau 50 năm "debut"

Dù đã “debut” cách đây hơn 50 năm, nàng cá heo Oki-chan tại Thuỷ cung Okinawa Churaumi, bán đảo Motobu, tỉnh Okinawa vẫn luôn là ngôi sao sáng được mọi người yêu mến. 

Mặc dù tỉnh Okinawa đã trải qua rất nhiều biến động từ khi được Hoa Kỳ trao trả lại cho Nhật Bản vào năm 1972 cho đến đại dịch COVID-19 ở thời điểm hiện tại, cô cá heo Oki-chan vẫn luôn giữ được "lửa đam mê" như những ngày đầu với màn trình diễn tràn đầy sức sống. Cô trở thành nguồn cảm hứng cho người dân địa phương vượt qua mọi khó khăn, và dù đã 50 năm sau lần “debut”, cái tên Oki-chan vẫn luôn giữ được sức hút đặc biệt với mọi người.

Trở thành mascot tại Okinawa Ocean Expo 1975 

Là chú cá heo mũi chai Ấn Độ - Thái Bình Dương được tìm thấy ở ngoài khơi Amami thuộc tỉnh Kagoshima, gần tỉnh Okinawa, Oki-chan đã được chọn trở thành linh vật (mascot) của sự kiện tầm cỡ “Okinawa Ocean Expo 1975”, hay còn được gọi tắt là “Expo '75”, bởi sự thông minh, trí nhớ tốt và tiềm năng lớn để trở thành một ngôi sao của mình. 

Okinawa Ocean Expo '75 được tổ chức tại bán đảo Motobu với diện tích 1 triệu m² (bao gồm cả khu vực biển) của tỉnh Okinawa từ ngày 20/07/1975 đến ngày 18/01/1976 nhằm kỷ niệm sự kiện Mỹ trao trả lại tỉnh Okinawa cho chính quyền Nhật Bản vào ngày 15/05/1972. 37 quốc gia gồm Hoa Kỳ, Canada, Úc, Ý, Liên Xô… đã tham gia mở gian hàng tại đây, cùng với 8 tổ chức trong nước và 3 tổ chức quốc tế khác. Chủ đề của triển lãm là các đại dương và tập trung vào công nghệ hải dương học, sự sống của các loài sinh vật biển cùng các nền văn hoá đại dương. Phương châm của Expo '75 là “海 – その望ましい未来 – Umi – Sono Nozomashii Mirai”, tạm dịch là “Biển – Tương lai mà chúng ta muốn thấy”. 

Thái thượng hoàng Akihito đã có bài phát biểu tại buổi lễ khai mạc và diễn giả chính trong ngày hôm đó là James A. Michener, tác giả người Mỹ với hơn 40 đầu sách được xuất bản, trong đó có tiểu thuyết Sayonara (1954) kể về mối tình giữa thiếu tá Lloyd Gruver đóng quân tại Nhật và Hana Ogi, một người phụ nữ Nhật Bản. Cuốn sách đã được chuyển thể thành bộ phim cùng tên rất thành công.

Sự kiện Expo '75 được đánh giá là một phần không thể thiếu với “Shinsen Okinawa-ken – Tỉnh Okinawa tái sinh”, tạo cơ hội xoá bỏ những nhìn nhận tiêu cực về Okinawa và gầy dựng một hình ảnh mới cho tỉnh. Triển lãm đã nâng tầm vẻ đẹp của tỉnh Okinawa qua những rặng san hô, nước biển xanh mát, những loài cây cận nhiệt đới và nhiều cảnh quan nhiệt đới khác tại đây, trong đó, phần trình diễn cá heo mang tên "Nhà hát Oki-chan" là một trong những điểm hấp dẫn đặc biệt với tất cả các du khách. 

Chú cá heo đầu đàn thông minh và đáng tin cậy sau Expo '75

Sau sự kiện Expo '75 hoành tráng, địa điểm diễn ra triển lãm đã được cải tạo thành Công viên Kỷ niệm quốc gia Okinawa (国営沖縄記念公園) hay còn được gọi là Ocean Expo Park. Hầu hết các triển lãm tại Expo '75 đã bị loại bỏ, chỉ còn giữ lại thành phố nổi Aquapolis do kiến trúc sư Kiyonori Kikutake thiết kế, nơi đã trở thành điểm thu hút du khách với hơn 4 triệu lượt người đến tham quan. Nhưng sau cùng, vào năm 1993, Aquapolis cũng bị đóng cửa vì lượng du khách giảm dần theo năm tháng. Còn thủy cung được mở trong Expo '75 đã được tận dụng và trở thành Thuỷ cung Okinawa Ocean Expo. 

Đặc biệt, nhà hát Oki-chan vẫn được giữ lại sau Expo '75, mặc dù vậy, hầu hết nhân viên đã rời khỏi tỉnh Okinawa và nhiều chú cá heo đã qua đời sau đó bởi điều kiện nuôi dưỡng không ổn định. Dù thời thế thay đổi, chú cá heo Oki-chan vẫn luôn sống và chăm chỉ tập nhảy tại thuỷ cung Okinawa Ocean Expo.

Tuy nhiên, dù mạng lưới đường cao tốc Expo Transit System đã được xây dựng và hàng loạt khách sạn lớn liên tiếp được khai trương ở Okinawa nhờ vào khoản đầu tư khủng từ Expo '75, tình hình kinh tế suy thoái diễn ra sau đó đã khiến nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động và tăng tỉ lệ người thất nghiệp. Không khí u ám cũng bao trùm lấy Thủy cung Okinawa Ocean Expo. 

Đứng trước tình thế khi ấy, thủy cung đã thuê một số thanh niên vừa tốt nghiệp Trung học tại địa phương đến làm việc, đem lại bầu không khí tươi mới cho nơi đây. Ông Tasuku Nagasaki, hiện nay 75 tuổi, một công chức ở tỉnh Chiba đã từng ghé thăm thuỷ cung vào thời gian này hồi tưởng lại không khí mới mẻ, căng tràn sức sống ở đây, đặc biệt, chú cá heo Oki-chan trở thành “cứu cánh” lớn trong việc huấn luyện các chú cá heo khác trong thuỷ cung. “Cô cá heo Oki-chan rất thông minh và làm việc chăm chỉ. Đầu tiên là huấn luyện cho Oki-chan trước, sau đó, những chú cá heo khác sẽ tự động làm theo hướng dẫn”, ông chia sẻ.

Okinawa sau đó đã có cú vượt mặt ngoạn mục, vượt qua tỉnh Miyazaki và trở thành địa điểm hưởng tuần trăng mật số 1 của người dân nước Nhật. Trước năm 1978, tất cả các phương tiện giao thông ở Okinawa đều đi bên phải, không giống với những vùng khác của Nhật Bản. Nhiều du khách không quen với việc lái xe như vậy nên hầu hết họ chọn thuê taxi để khám phá Okinawa, trong đó, nhà hát Oki-chan nơi cô cá heo biểu diễn luôn nằm trong top điểm đến không thể bỏ qua. Rất nhiều cặp vợ chồng mới cưới ngồi cạnh nhau xem màn trình diễn của Oki-chan, còn tài xế taxi thì ngồi cách xa họ một khoảng. 

Vào nửa đầu năm 1980, rất nhiều đoàn khách du lịch từ các hợp tác xã nông nghiệp và doanh nghiệp đã đến xem màn trình diễn cá heo đến nỗi ghế lúc nào cũng chật kín khách. Trong khoảng thời gian này, Oki-chan đã mang thai lứa con đầu tiên nhưng không may, cô sảy thai. Đến những năm cuối 1990, bắt đầu có các đoàn học sinh đến tham quan Okinawa theo chuyến du lịch do trường tổ chức và không thể thiếu việc đến xem Oki-chan biểu diễn. Sau lần sảy thai đầu tiên, Oki-chan đã có nhiều lần sinh con sau đó, nhưng tất cả con của cô đều mất ngay khi ra đời. 

Đến năm 1990, Oki-chan có dấu hiệu chuyển dạ trong một buổi biểu diễn, các nhân viên của thuỷ cung nhanh chóng mời quan khách rời khỏi, trong khi đó, ban quản lý lo lắng và canh chừng Oki-chan vô cùng cẩn thận. May mắn là lần này, Oki-chan đã sinh nở thành công; nhân viên thủy cung kể lại rằng Oki-chan đã bơi một cách khá “oai vệ” cùng với con mình và cá heo con bám chặt lấy mẹ. 

Oki-chan trong thời kỳ đại dịch COVID-19 

Vào tháng 9/2001, một loạt các cuộc tấn công khủng bố đã xảy ra ở Hoa Kỳ. Vì lo sợ rằng các căn cứ của Hoa Kỳ đang đóng tại Okinawa cũng trở thành mục tiêu cho các cuộc tấn công khủng bố, hàng loạt chuyến du lịch, kế hoạch tham quan của học sinh từ các vùng đất liền đến Okinawa đã bị huỷ bỏ. Chỉ trong vài tháng, đã có tổng cộng 250.000 người huỷ bỏ chuyến đi đến Okinawa.

Năm 2002, thủy cung Okinawa Ocean Expo buộc phải đóng cửa vì quá cũ kỹ. Tuy nhiên vào ngày 01/11/2002, nó đã được tu sửa và mở lại với tên gọi mới là Okinawa Churaumi, đánh dấu 30 năm Okinawa được trao trả cho Nhật Bản. Tên “Churaumi” được chọn thông qua cuộc bầu chọn công khai của người dân Okinawa, theo đó, “Chura” có nghĩa là “xinh đẹp” hoặc “duyên dáng” trong phương ngữ Okinawa, còn “Umi” nghĩa là “biển” trong tiếng Nhật phổ thông. 

Dù thủy cung đã được tu sửa và đổi thành Okinawa Churaumi, màn trình diễn của cá heo Oki-chan vẫn luôn được duy trì bởi nó là minh chứng cho việc rất nhiều trẻ em Nhật thích đến trường vì những chuyến tham quan thuỷ cung và được chiêm ngưỡng Oki-chan biểu diễn. 

Oki-chan không chỉ nổi danh trong nước mà nhiều du khách từ các quốc gia khác như Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc… cũng ùn ùn kéo đến thủy cung Okinawa Churaumi để được xem cô biểu diễn. Nhân viên thuỷ cung đã bỏ phần tường thuật trong suốt màn trình diễn của Oki-chan để những cú nhảy của cô trở thành tâm điểm của buổi biểu diễn. Trong năm 2017, thuỷ cung đã ghi nhận được lượt khách kỷ lục đạt 3,78 triệu người. 

Tuy nhiên, khi đại dịch COVID-19 diễn ra từ năm 2019 và kéo dài đến nay, mọi thứ đã thay đổi. Nhà hát Oki-chan đã đóng cửa 7 tháng liền trong năm 2020. Đây cũng lần đầu tiên Oki-chan không có cơ hội biểu diễn trong một thời gian dài như vậy. Tuy nhiên, Oki-chan vẫn cứ tập luyện dù không có khán giả, theo nhân viên thủy cung, cô đã trình diễn 5 lần/ngày. Dù hiện nay, những chú cá heo và các nhân viên đã từng làm việc cùng Oki-chan tại Okinawa Ocean Expo năm 1975 đã không còn ở lại thủy cung, nhưng mỗi lần nhắc đến cái tên Oki-chan với người dân địa phương, mọi người đều biết đó là cô cá heo Oki-chan dù đã hơn 50 năm từ khi cô “debut”. 

Anh Suguru Higa, 32 tuổi, một nhân viên chịu trách nhiệm các phần biểu diễn của cá heo đã xúc động chia sẻ: “Oki-chan rất đặc biệt, bởi khi Okinawa trải qua nhiều biến động, cô ấy vẫn như vậy. Màn trình diễn tràn đầy năng lượng của Oki-chan đã giúp chúng tôi có thêm can đảm trong thời gian khó khăn vì dịch bệnh COVID-19”. Kể từ khi Oki-chan đến đảo Okinawa, từ những thời điểm khách du lịch bùng nổ đến khi khách tham quan đã giảm mạnh, cô cá heo vẫn là “trụ cột chính” của thuỷ cung Okinawa Churaumi. 

Xem thêm: Có một Nhật Bản rất khác ở Okinawa

kilala.vn