Omeshi Ressha (御召列車) là đoàn tàu được tổ chức và vận hành đặc biệt, chỉ dành riêng cho Thiên hoàng, Hoàng hậu và các thành viên cấp cao của gia đình Hoàng gia Nhật Bản như cựu Thiên hoàng hay Thái hậu. Khi được sử dụng cho những chuyến công du của Thái tử hay Công chúa, đoàn tàu sẽ được gọi là Gojouyo Ressha (御乗用列車).
Vào năm 1872, một đoàn tàu hơi nước đặc biệt đã chở Thiên hoàng Minh Trị cùng các quan chức chính phủ tham dự lễ khánh thành tuyến đường sắt đầu tiên nối Tokyo và Yokohama. Từ đó, các đoàn tàu Omeshi Ressha với huy hiệu hoa cúc thường xuyên xuất hiện trong các chuyến công du bằng tàu hỏa của Thiên hoàng và các thành viên Hoàng gia.
Trong đó, toa tàu dành cho Thiên hoàng và Hoàng gia được gọi là Goryousha (御料車), còn các toa tàu dành cho quan chức và đoàn tùy tùng được gọi là Gubusha (供奉車). Khi vận hành, đầu máy của tàu được gắn hai quốc kỳ Nhật Bản bắt chéo phía trước, còn chính giữa thân toa Goryousha được gắn huy hiệu hoa cúc 16 cánh - biểu tượng của Hoàng gia Nhật Bản.
Ngoài ra, đoàn tàu còn có một toa dành riêng để chở các bảo vật hoàng gia được gọi là Kashikodokoro Jougyosha (賢所乗御車). Theo quy định trong bộ luật Hoàng gia cũ Koshitsu Tenpan, các nghi lễ quan trọng như lễ đăng quang của Nhật hoàng hay lễ Đại Thường Tế (Daijosai) bắt buộc phải diễn ra tại Kyoto. Trong những chuyến đi trọng đại này, các toa chở bảo vật trở thành một nơi linh thiêng, phụ trách vận chuyển Tam chủng thần khí - ba báu vật tượng trưng cho quyền lực của Thiên hoàng Nhật Bản.
Trong nhiều thập kỷ, Đoàn tàu số 1 (一号編成 - Ichigo Hensei) đã trở thành biểu tượng quen thuộc với người dân Nhật Bản. Đoàn tàu này thường có 5 toa, trong đó toa Goryousha dành cho Thiên hoàng và Hoàng hậu được trang trí bằng gỗ quý, sơn bạc, ghế ngồi bọc nhung hoặc da, sàn lót thảm đỏ, cửa sổ lớn với rèm lụa sang trọng. Còn toa Kashikodokoro Jougyosha được thiết kế như một điện thờ thu nhỏ để đặt những báu vật linh thiêng trong lễ đăng ngôi của Thiên hoàng Taisho và Thiên hoàng Showa.
Năm 1953, đầu máy điện EF58 số 61 được chế tạo riêng dành cho các đoàn tàu Omeshi Ressha. Với thiết kế thanh lịch, uy nghi, nổi bật với các đường viền thép sáng bóng, đoàn tàu này được ưu ái gọi bằng cái tên “Động cơ Hoàng gia - Royal Engine”. Trong hơn nửa thế kỷ, chiếc đầu máy này đã chuyên chở Hoàng gia Nhật Bản hơn 90 lần trong những chuyến công vụ. Sau khi nghỉ hưu năm 2008, đoàn tàu này hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Đường sắt ở Saitama.
Sau khi các đoàn tàu cũ xuống cấp, năm 2007, JR East đã đưa vào hoạt động đoàn tàu điện hiện đại E665 mang tên “Nagomi” (和 – nghĩa là “hòa hợp”, còn dùng để gọi người dân Nhật Bản). Khi không phục vụ Hoàng gia, đoàn tàu tiếp tục được vận hành thương mại dưới dạng tàu chuyên dụng dành cho đoàn thể, dùng cho các đoàn thể lớn như trường học, công ty thuê bao trọn gói.
Trong số các toa tàu, toa E655-1 có huy hiệu hoa cúc rất hiếm khi xuất hiện do được chỉ định dành riêng cho Hoàng gia hoặc các vị khách quan trọng của quốc gia. Lần gần nhất toa tàu này được sử dụng là vào năm 2019.
Trước khi Omeshi Ressha lăn bánh, sẽ có một đoàn tàu chạy trước để kiểm tra tuyến và “dọn đường”. Người lái tàu cũng được tuyển chọn kỹ càng, không chỉ về mặt kỹ năng mà nhân cách và thái độ làm việc cũng phải đạt yêu cầu. So với các kíp tàu thông thường, người lái tàu Omeshi Ressha phải vận hành đoàn tàu thật êm và cực kỳ chính xác, ngay cả khi dừng tàu cũng chỉ được dừng đúng vị trí chỉ định với sai số chỉ vài cm.
Vào thời kỳ còn dùng đầu máy hơi nước, quy định còn khắt khe hơn: không được để khói đen bốc lên, không được để còi hú khi tàu đang chạy, và than dùng cho đầu máy phải là loại tốt nhất để tránh nhiều khói. Khi đó, một đoàn tàu tiền trạm sẽ xuất phát trước đoàn tàu Omeshi Ressha khoảng 10 phút để kiểm tra đường ray. Còn tại các nhà ga, người dân không được phép vào sân ga khi đoàn tàu Hoàng gia đi qua.
Để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các thành viên Hoàng gia, có ba nguyên tắc luôn được tuân thủ:
Ngày nay, để tránh ảnh hưởng đến các hoạt động chung của xã hội, Hoàng gia Nhật Bản thường di chuyển bằng máy bay hoặc một số toa tàu đặc biệt trên các tuyến tàu hay tuyến Shinkansen thông thường. Các toa tàu này được trang bị cửa sổ chống đạn và các biện pháp đảm bảo an ninh được duy trì cực kỳ nghiêm ngặt.
Vì vậy, ngày nay rất hiếm để bắt gặp những đoàn tàu có huy hiệu hoa cúc di chuyển trên đường ray. Những chuyến Omeshi Ressha riêng biệt được tổ chức vận hành với đầy đủ nghi thức chỉ xuất hiện khi có những sự kiện trọng đại, như khi đón tiếp các vị khách quan trọng của quốc gia hay khi có những dịp lễ quan trọng.
Sau chiến tranh thế giới thứ 2, các đoàn tàu Omeshi Ressha tiếp tục đưa Thiên hoàng Showa đi tuần du trên khắp cả nước để an ủi và khích lệ người dân khi các địa phương bị chiến tranh tàn phá.
Khi đoàn tàu Hoàng gia xuất hiện, đám đông dân chúng hai bên đường đồng thanh hô vang “Banzai!” (万歳 - Vạn tuế) và quốc kỳ Hinomaru bay phấp phới trên tay. Thiên hoàng Showa cũng vẫy tay đáp lại tiếng hò reo từ bên ngoài. Nhiều câu chuyện ghi lại rằng, ngay cả khi đang dùng bữa, Thiên hoàng cũng vội bước ra cửa sổ với đôi đũa còn trên tay để vẫy chào người dân. Có một lần, khi đi ngang qua khu điều dưỡng ở tỉnh Yamazaki, đoàn tàu đã chạy chậm lại để Thiên hoàng có thể chào những bệnh nhân đang vẫy tay về phía tàu Hoàng gia.
Những đoàn tàu này đã trở thành cầu nối đưa Nhật hoàng đến gần hơn với công chúng, trở thành nguồn động viên tinh thần to lớn cho người dân trong quá trình khôi phục đất nước thời hậu chiến. Đến nay, dù không còn thường xuyên lăn bánh, những chiếc đầu máy của đoàn tàu Hoàng gia vẫn còn đó, lưu giữ ký ức về những chuyến tàu đã đưa Thiên hoàng đi khắp mọi miền đất nước, gắn kết Hoàng gia với người dân Nhật Bản suốt hơn một thế kỷ.